Σταύρος Ξενίδης
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Ο μεγάλος μας ηθοποιός που κατά βάση στο φάσμα της κωμωδίας διήνυσε την μακρά του σταδιοδρομία, είδε το φως της ζωής το 1924 στην Κωνσταντινούπολη, αποτελώντας παιδί του ξεριζωμένου μικρασιατικού ελληνισμού. Ήλθε με την οικογένειά του στην Αθήνα και έλαβε τις εγκύκλιες γυμνασιακές του σπουδές στο πρότυπο Σχολείο της «Λεοντείου», που ήταν και είναι απο τα περίσεπτα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας. Με την αποπεράτωση της γυμνασιακής του εκπαίδευσης, έλαβε θεατρική παιδεία στην Σχολή Θεάτρου Τέχνης του μεγάλου δασκάλου και θεατρανθρώπου Καρόλου Κούν και το 1944 αποπερατώνοντας τα μαθήματα υποκριτικής, θα ξεκινήσει τη μακρά θεατρική του πορεία.
Το καλλιτεχνικό ορμητήριο μέσα απο το οποίο ο Σταύρος Ξενίδης, θα ξεδιπλώσει το σπουδαίο υποκριτικό του τάλαντο, ήταν το θέατρο του Κώστα Μουσούρη, στο οποίο πρωταγωνίστησε για δυο δεκαετίες, του ΄50 και του ΄60. Η υποκριτική του παρουσία εκεί ήταν πολυδύναμη, εξακτίνωσε στο θεατρόφιλο κοινό το καλλιτεχνικό του κύρος και ολοκληρώθηκε υποκριτικά σαν θεατρική οντότητα. Όμως πέρα απο την σπουδαία υποκριτικη του παρουσία, ο μοναδικός Σταύρος Ξενίδης ξεχώριζε και για το ευγενές κοινωνικό του ήθος στο θέατρο Μουσούρη, που τον είχε καταστήσει το πιο αξιαγάπητο πρόσωπο του θεάτρου. Συγκινημένος για την συνεργασία τους και για το αδαμάντινο κοινωνικό του ήθος, ο θιασάρχης Κώστας Μουσούρης αναφέρει στο βιβλίο του Μίλτου Λιδωρίκη «Κώστας Μουσούρης-Πάθος θεάτρου», «Οταν ένα ρόλο τον παίζει ο Σταύρος, θα αναδειχθούν χωρίς τεχνάσματα και υπερβολές όλες οι πτυχές του. Είναι λαμπρός ηθοποιός, εξαιρετικός άνθρωπος. Στην σκηνή ακτινοβολούσε με το ταλέντο του και με το ήθος του. Είχαμε την μεγάλη τύχη να τον έχουμε μαζί μας".
Πρόβα τζενεράλε στο σανίδι ο Σταύρος Ξενίδης έκανε το 1944 στην παράσταση «Βυθός» και σε σκηνοθεσία του Καρόλου Κούν, ενώ εγγράφεται στα Μητρώα του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ). Το ίδιο έτος υποδύεται τον ρόλο του Τροφίμωφ στον «Βυσσινόκηπο» του Άντον Τσέχωφ και σε σκηνοθεσία επίσης του Καρόλου Κούν. Το 1945 ξεκινά συνεργασία με το σπουδαίο επίσης θέατρο της εποχής, της μεγάλης μας θεατρανθρώπου κυρίας Κατερίνας, που υπήρξε φυτώριο στην κυριολεξία εκκολαπτόμενων θεατρικών ταλέντων. Στον θίασό της θα παραμείνει μέχρι το 1950 και θα συμμετέχει σε σπουδαίες παραστάσεις του κλασικού δραματολογίου. Το 1950 θα έχει μια θεατρική παρουσία με το θεατρικό σχήμα του Αδαμάντιου Λαιμού και έκτοτε όπως προαναφέραμε, ξεκινά την καταιγιστική παρουσία του στο θέατρο Μουσούρη για 25 ολόκληρα χρόνια, που είναι το καλλιτεχνικό του ορμητήριό. Στην δύση της θεατρική του καριέρας θα συνεργαστεί με τα θεατρικά σχήματα των Δημήτρη Χόρν, Νίκου Κούρκουλου κ.α. έως και το 1992, που τερματίζει την θεατρικη του παρουσία και συνταξιοδοτείται.
Αλλά ας δούμε και την πλατιά και πολυεπίπεδη κινηματογραφική παρουσία του Σταύρου Ξενίδη. Την πρωτόλεια εμφάνισή του στην μεγάλη οθόνη έκανε το 1953, στην ταινία το «Τραγούδι του πόνου». Και θα επακολουθήσει μια μακρά αλυσίδα 70 περίπου σπουδαίων κινηματογραφικών συμμετοχών, ως δευτεραγωνιστής πλάι στους μεγάλους μας κωμικούς, που μας έκαναν να τον αγαπήσουμε. Μνημονεύουμε εδώ ενδεικτικά μερικές απο τις σπουδαίες κινηματογραφικές του συμετοχές : «Το Κοροϊδακι της Δεσποινίδος» (1960), «Ο Ηλίας του 16ου» (1959), «Χριστίνα» (1960), «Ο Ρωμιός Έχει Φιλότιμο» (1968), «Περάστε την Πρώτη του Μηνός» (1965), «Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα» (1965), «Η Κόρη μου η Σοσιαλίστρια» (1966), «Μοντέρνα Σταχτοπούτα» (1965), : «Ο Στρίγγλος Που Έγινε Αρνάκι» (1967) κ.ά. Ο κύκλος της κινηματογραφικής παρουσίας του Σταύρου Ξενίδη, θα κλείσει το 1989 με την ταινία «Γραφείο Ιδεών».
Όμως σημαντικό ήταν το αποτύπωμα του μεγάλου μας ηθοποιού και στην μικρή οθόνη, όπου και κεί αποτύπωσε την πολύχρωμη αισθητικά καλλιτεχνική του σφραγίδα. Απο τις κορυφαίες συμμετοχές του ήταν στην «Αστροφεγγιά» που αποτελεί το 1980 και πρόβα τζενεράλε για την έγχρωμη τηλεόρασή μας, στον «Συμβολαιογράφο» του Αλεξάνδρου Ρίζου-Ραγκαβή, αλλά και στον αστυνόμο Μπέκα του Γιάννη Μαρρή, που προβλήθηκε το 1979 απο την ΕΡΤ. Στα ύστερα τηλεοπτικά μας χρόνια, συμμετείχε με μεγάλη επιτυχία στο σήριαλ «Το μυστικό του Άρη Μπορσαλέντη» που προεβάλλετο απο το Mega την περίοδο 1990-1991. Για να κλείσει την παρουσία του το 1980, με το «Πάρκινγκ».
Ο μεγάλος μας κωμικός ήταν παντρεμένος με την ηθοποιό Μαργαρίτα Λαμπρινού. Στην δύση της ζωής του, απο τις 27 Μαΐου του 2008 φιλοξενούνταν σε γηροκομείο της Αθήνας, αδυνατώντας να ανταπεξέλθει σε πολλά προβλήματα που αντιμετώπιζε, στα οποία προεξήρχε η σοβαρή θραύση της υγείας του. Λίγο καιρό αργότερα στις 2 Νοεμβρίου του 2008, προσβεβλημένος απο αλλεπάλληλα εγκεφαλικά επεισόδια, έχανε την μάχη με την ζωή. Με το απαράμιλλο καλλιτεχνικό του τάλαντο και την αισθητική -υποκριτική του πολυχρωμία, ο Σταύρος Ξενίδης διέγραψε μια σπουδαία καμπύλη επιτυχίας στα θεατρικά και κινηματογραφικά μας δρώμενα, αναγορευόμενος με τις ανεπανάληπτες ερμηνείες του, σε έναν απο τους κορυφαίους σύγχρονους ηθοποιούς-κωμικούς μας. Πόσο έξοχος ήταν αυτός ο καλλιτέχνης, που μας δονούσε ψυχικά με τις ηθικές αναπάλσεις του τραγικού πατέρα του «Άγγελου» (Αντώνης Καφετζόπουλος) στην «Αστροφεγγιά; Ο Σταύρος Ξενίδης ήταν ένας Μεγάλος της σύγχρονης καλλιτεχνικής μας δημιουργίας και κατά πώς έλεγε ο επίσης μεγάλος Δημήτρης Χόρν - «ηθοποιός σημαίνει φως», ήταν στο θέατρο και τον κινηματογράφο μας ένα ανέσπερο φώς ... Το παρόν κείμενο έχει δημοσιευθεί στις εφημερίδες της Ηλείας "ΠΑΤΡΙΣ", "ΑΥΓΗ" και σε περιοδικά πολτιστικού χαρακτήρα.
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι M.Sc Δ/χος Μηχανικός Ε.Μ.Π.
www.panosavramopoulos.blogspot.gr