Για μια παιδευτική συμβολή της ραδιοφωνίας
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Η βαθύτατη και ευρείας μορφής πολιτιστική κατάπτωση της ελληνικής κοινωνίας στην εποχή μας, δεν θα μπορούσε παρά να βρεί τον πιο «άξιο» και πιστό εκφραστή της, στην - προσωρινώς υπο ανασύσταση - εθνική ραδιοφωνία και τηλεόραση. Τα εθνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης που θα περίμενε κάθε σκεπτόμενος πολίτης, σε ότι αφορά την πολιτισμική μας αγωγή, να προτάξουν σθεναρή αντίσταση στην συντελούμενη πορεία προς τον κατήφορο, δυστυχώς έχουν αναχθεί σε προπύργια της ηθικού και πνευματικού μας ξεπεσμού. Από την άλλη οι κοσμοϊστορικής σημασίας αλλαγές που διαδραματίζονται σε κάθε έκφανση της ατομικής και συλλογικής ζωής, με τις ατέρμονες παράλληλα προκλήσεις -προσκλήσεις από την ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία, για να παρακολουθήσουμε επιτυχώς τα τεκταινόμενα, επιβάλλουν μια γενική ηθική εγρήγορση της χώρας. Και σε τούτη την προσπάθεια αναγεννημένα, αλλά και αποκαθαρμένα από κάθε μορφής σύνδρομα που τα εξανδραπόδισαν ηθικά, είναι πρόδηλο πως θα πρέπει να πρωτοστατήσουν τα εθνικά ραδιοτηλεοπτικά μέσα. Επομένως πέρα από τους αφορισμούς και τα ευχολόγια, θα πρέπει με σύνεση όλοι οι αρμόδιοι φορείς να μελετήσουν το πρόβλημα του πολιτιστικού εκπεσμού των ιδιωτικών και εθνικών μας ΜΜΕ – που ευρίσκονται στο στάδιο της ανασύστασης, μετά το τραυματικό μαύρο στην ΕΡΤ - και με θάρρος και παρρησία να υποβάλλουν τις προτάσεις τους, για την ταχεία επάνοδό τους στο σπουδαίο παιδευτικό βάθρο που τους αρμόζει. Και όταν λέμε οι αρμόδιοι φορείς εννοούμε όλοι. Θεσμικοί και εξωθεσμικοί. Κόμματα, πνευματική ηγεσία, εκκλησία, ακαδημία Αθηνών, τοπική αυτοδιοίκηση, αλλά και κάθε σκεπτόμενος και πεπαιδευμένος πολίτης, που αισθάνεται ώριμος να καταθέσει την ηθική του μαρτυρία για το πρόβλημα. Αλλά ας πάρουμε μια γεύση ορισμένων στοιχείων σήμερα που συνθέτουν τον εκβαρβαρισμό των ραδιοτηλεοπτικών μας ΜΜΕ, προσεγγίζοντας το πρόβλημα μέσα από την ραδιοφωνία, για την οποία ο γράφων έχει μια ξεχωριστήν αγάπη. Θεωρώντας ότι το ραδιό-φωνο δεν ενημερώνει απλά τον πολίτη, με την ταυτόχρονη ηθικοπνευματική του διαπαιδαγώ-γηση, αλλά επιτυγχάνει και μια πολύ σπουδαία παιδευτική λειτουργία. Όπως και το βιβλίο, του αναπτύσσει και καλλιεργεί την φαντασία. Χαρακτηριστικά είναι άλλωστε εδώ για την γενικότερη αξία, αλλά και επικοινωνιακή ισχύ του ραδιοφώνου, τα λόγια του γνωστού αγγλοούγγρου ευθυμογράφου George Mikes, που σημείωνε στο έργο του «Σοφία για τους άλλους» «Δώστε μου τους ραδιοφωνικούς σταθμούς του κόσμου και εκατό ανθρώπους ικανούς στην προπαγάνδα και σε δυο μήνες μπορώ : να κάνω την Ελβετία κομμουνιστική χώρα, να πείσω όλους τους κατοίκους της Ονδούρας να βάψουν τα μαλλιά τους κόκκινα, να πείσω τη δημοκρατία της Κιργκίς της Σοβιετικής Ένωσης να ζητήσει την άδεια να προστεθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής». Μήπως άλλωστε για τους ίδιους λόγους δεν χρησιμοποιήθηκε πάντοτε το ραδιόφωνο ως βασικό εφαλτήριο των ποικιλώνυμων κομματικών προπαγανδών; Ας προσγειωθούμε όμως στα παθογενή σύνδρομα της ραδιοφωνίας μας που για πολλά χρόνια τώρα και ανεξάρτητα της διοικήσεώς τους - με εξαίρεση αυτήν του αλησμόνητου Μάνου Χατζιδάκη, που στην κυριολεξία την είχε μετατρέψει σε εργαστήρι παραγωγής ήθους - χαρακτηρίζεται για την έλλειψη αντικειμενικότητας στην ειδησεογραφία, που προδίδει κομματική ποδηγέτηση. Ασφαλώς και δεν ζήτησε κανείς από τους εκφωνητές και συντάκτες των δελτίων ειδήσεων της ραδιοφωνίας μας να είναι πολιτικώς ανένταχτοι και ως ελεύθερα σκεπτόμενοι και δημοκρατικοί πολίτες να μην έχουν πολιτικές πεποιθήσεις. Όλοι όμως οι ακροατές αξιώνουμε να είναι αμερόληπτοι. Συνακόλουθα έρχονται : Η ιδεολογική μονοκαλλιέργεια που τραυματίζει ανεπούλωτα το ραδιόφωνο, στρεβλώνοντας την αποστολή του. Η χρησιμοποίησή του με πληθωριστικό τρόπο προκειμένου να αποδίδονται τίτλοι τιμής, αλλά και να φτιάχνονται φωτοστέφανα σε εγκαθέτους, υποδηλώνοντας ανηθικισμό. Σε ότι αφορά την διάρθρωση και την δομή των προγραμμάτων. Η έλλειψη ποικιλίας στην παρουσίαση τους και ακόμα πιο πολύ η αδυναμία επιλογής θεμάτων που έχουν βαθύτατα παιδευτικό ρόλο στην διάπλαση και διαμόρφωση υγιούς πολιτιστικής συνείδησης. Η δυσχέρεια προσέγγισης στα άξια να παρουσιαστούν γεγονότα της διεθνούς πολιτιστικής επικαιρότητας, με την στείρα εμμονή σε ευτελούς αξίας εγχώριες ειδήσεις. Η αποξένωση ακόμη από τις πλαστικές τέχνες και τα εικαστικά - που παράγει γενιές ακροατών για τις οποίες θα είμαστε ευτυχείς όχι αν γνωρίζουν τον Καραβάτζιο αλλά τον τόσο δικό μας και τόσο διεθνή Θεοτοκόπουλο - αφού για την σωρεία απαίδευτων παραγωγών που συνωστίζονται με τις κομματικές ευλογίες στους ραδιοφωνικούς μας σταθμούς, τούτες οι μορφές τέχνης κινούνται στην σφαίρα της φαντασί-ας. Και όλα αυτά συμπληρώνονται με την ευθεία προβολή της αισθητικής του ακροατή που κακοποιείται σε κάθε ευκαιρία. Εκείνο το στοιχείο όμως το οποίο συνιστά χαίνουσα πληγή για την εθνική μας ραδιοφωνία και από οποίο εκπορεύονται μύρια άλλα κακά είναι η κακοποίηση της γλώσσας. Καταγράφοντας λεξιδιωκτική τακτική με τον άκαιρο και άλογο εκτοπισμό όμορφων πλαστικών ελληνικών λέξεων, προκειμένου να υποκατασταθούν από άνυδρες γλωσσικά και άκομψες ξένες. Γλωσσικό παροπλισμό και λεξιπενεία, μα πάνω από όλα μέσω της γλωσσικής συμπεριφοράς των εκφωνητών, αδράνεια της γλωσσοπλαστικής μήτρας. Η γλωσσική συνθηκολόγηση απο το ραδιόφωνο στην επέλαση των ξένων λέξεων είναι πια γεγονός. Επομένως είναι καιρός απέναντι στην συντελούμενη καταστροφή που απογύμνωσε το ραδιόφωνο - την ωραία τούτη εθνική μας λαλιά - να προτάξουμε άμυνες. Άμυνες που θα το απαλλάξουν από τις πολύμορφες φλύκταινες που στραγγαλίζουν την παιδευτική του συμβολή και θα το βοηθήσουν και πάλι να ανεύρει την χαμένη αληθινή πολιτισμική του ταυτότητα.Την ώρα που όλες οι θεσμοθετημένες μορφές παραγωγής της δημόσιας κουλτούρας δίνουν το παρών για την επιβαλλόμενη πολιτισμική αντεπίθεση της χώρας, προκειμένου να μην απολέσουμε την εθνική μας ιδιοπροσωπεία, η έπαλξη της εθνικής ραδιοφωνίας δεν πρέπει να μείνει αδρανής. Θα είναι πολλαπλώς επώδυνο. Και με την ευκαιρία της ανασύστασης της Εθνικής μας Ραδιοφωνίας, θα πρέπει να όλα τούτα να ληφθούν σοβαρά υπόψη απο τους αρμόδιους φορείς της πολιτείας. Και να μην εκφυλιστεί η προβαλλό-μενη ευκαιρία, σε φαρσοκωμωδία αποκατάστασης κομματικών εγκαθέτων.
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι M.Sc Δ/χος Μηχανικός Ε.Μ.Π.
www.panosavramopoulos.blogspot.gr