Στην «οδό ονείρων» ο έξοχος Νίκος Α. Πεπελάσης Πένθος στην Γαστούνη μας, για το άξιο τέκνο της !

Στην «οδό ονείρων» ο έξοχος Νίκος Α. Πεπελάσης

Πένθος στην Γαστούνη μας, για το άξιο τέκνο της !

Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος

ή Πεπελάσης

Πλήρης δόξης και ημερών και αφού διήνυσε μια μακρά και εύκρατη καμπύλη ηθικής ευημερίας, αποτυπώνοντας αδρά τον προσωπικό του σφραγιδόλιθο στο δημόσιοι βίο της χώρας, τον οποίο υπηρέτησε ευόρκως από πλείστες θέσεις, εκδήμησε εχθές 19-12-23 από τη ζωή, ο αγαπημένος μας θείος Νίκος Α. Πεπελάσης. Υπήρξε το τρίτο και μικρότερο αγόρι (μαζί με τον γίγαντα Διαμαντή αντιπρύτανη του Berkeley, διοικητή της Αγροτικής και Εμπορικής Τραπέζης και Πρόεδρο του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού και τον αδαμάντινο Κώστα, Δήμαρχο και φαρμακοποιό της Γαστούνης) του άρχοντα, Δημάρχου και φαρμακοποιού της Γαστούνης Αντωνάκη Πεπελάση και το 5-ο παιδί του, μαζί με τις αδελφές του Μαριγώ Πεπελάση – Γιαννακοπούλου και Λέττα Πεπελάση -Πεντάρη.

Με άφατη συγκίνηση απευθύνω τούτα τα λόγια αγάπης λοιπόν στο έξοχο μέλος της μεγαλουργού πολιτισμικά, κοινωνικά και πολιτικά οικογένειάς μας Πεπελάση, ελαυνόμενος από την μοναδική σχέση αγάπης που είχα μαζί του, αλλά και για την ηθική τιμή που μου απηύθυνε, να μου εμπιστευτεί τη ζωή του σε ένα πόνημα, που μου απέστειλε με συστημένη επιστολή τον Ιούλιο του 2021, απευθύνοντας μου ακόμα την ακένωτη αγάπη του τηλεφωνι-κά, μαζί με τον άλλο επίσης σπουδαίο θείο μας, τον γιατρό Διαμαντή Θ. Πεπελάση.

Ο αοίδιμος Νίκος Πεπελάσης είδε το φως της ζωής το 1930 σε ένα περιβάλλον πολιτισμικής και πνευματικής ευκρασίας, όπου ο πατέρας του Αντώνης Πεπελάσης, Δήμαρχος και πρωτο-φαρμακοποιός της Γαστούνης, κανοναρχούσε την κοινωνική και πολιτισμική ζωή της πόλης. Τελείωσε τις εγκύκλιες γυμνασιακές του σπουδές με άριστα, λαμβάνοντας και ηθική αριστεία «αιεν αριστεύειν» από το Υπουργείο Παιδείας και εν συνεχεία εισήχθη με εξετάσεις στο Χημικό Τμήμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Περίοδο που διέμενε με τον αδελφό του Διαμαντή, στο σπίτι του εμπνευσμένου γιατρού της οικογένειας Πεπελάση Διονύση Πεπελάση στην Καλλιθέα. Ένα σπίτι διάστικτο από την πατρική αγάπη και στοργή, του παππού γιατρού Νιόνιου, ο οποίος δεν ήταν παντρεμένος και διοχέτευε όλη την ηθικήν του φροντίδα, φιλοξενώντας για φαγητό κάθε Κυριακή στο σπίτι του, όλους τους φοιτητές της Γαστούνης.

Αποφοίτησε το 1952 από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και εξέτισε κατόπιν την στρατιωτική του θητεία. Ενώ το 1957 έδωσε εξετάσεις επιτυχώς στο Υπουργείο Γεωργίας, όπου και έλαβε το πτυχίο του Χημικού – Οινολόγου. Εργάστηκε λίγους μήνες σε οινολογικό εργαστήριο, αλλά και ως φροντιστής Χημείας, στο μεγάλο Φροντιστήριο του Παπαϊωάννου στην Πλατεία Κάνιγγος. Το 1958 ξεκινάει την μακρά του σταδιοδρομία στην χημική βιομηχανία, προσλα-μβανόμενος στη μεγαλύτερη φαρμακοβιομηχανία των Βαλκανίων, «ΧΡΩΠΕΙ». Και το 1959 με πρόσκληση του αδελφού του γίγαντα Διαμαντή Πεπελάση, που μεσουρανούσε στα αμερικά-νικα Πανεπιστήμια με τον κουμπάρο του Ανδρέα Παπανδρέου (σημειώνουμε ότι ο θείος Διαμαντής, είχε στεφανώσει τον Ανδρέα Παπανδρέου με την Μαργαρίτα) και ήταν καθηγη-τής στο Berkeley, πήγε στην Αμερική για μεταπτυχιακές σπουδές. Τονίζοντας εμφατικά την καθοριστική επίδραση που είχε με την εμπνευστική του θαλπωρή ο Διαμαντής στον μικρότερο αδελφό του Νίκο, διανοίγοντάς του με τις ενορατικές του συλλήψεις, πνευματι-κούς και επαγγελματικούς ορίζοντες. Σε αυτό το στάδιο ο Νίκος θωρακίζοντας το επιστημο-νικό του υπόβαθρο, υποβάλλει τα χαρτιά του και γίνεται δεκτός στο mount Hospital του Σικάγου, όπου και παίρνει την πρωτοπόρο τότε ιδιότητα του βιοχημικού.

Στα 1963 σημαντικό ορόσημο στην ζωή του, γνωρίζει στο Φάληρο την γυναίκα της ζωής του την καλλονή Νίτσα Κόκκαλη από τον Πύργο (πτυχιούχο οικιακής οικονομίας), κόρη της αστικής, αρχοντικής οικογενείας του γιατρού Κόκκαλη από τον Πύργο, που τον χρωμάτισε ηθικά με την ευγένεια του ήθους του και την πολυδύναμη κοινωνική του προσφορά. Η θεία Νίτσα ήταν παροιμοιώδους, εκστατικής ομορφιάς και έβγαζε με την μεγαλοπρέπειά της, ένα σπάνιο και μοναδικό κοινωνικό κύρος. Για πολλά χρόνια θυμάμαι με νοσταλγία το Πάσχα στην Γαστούνη τις δεκαετίες του ΄80 και του ’90, που έρχονταν απο πολλά χωριά στην Ανάσταση της Γαστούνης, για να δούν την καλλονή Νίτσα ! Παντρεύτηκαν σφοδρά ερωτευμένοι τον Οκτώβριο του 1963, δημιούργησαν μια στέρεα οικογένεια και απέκτησαν δυο ενάρετα παιδιά, την Ιωάννα και τον Αντώνη δικηγόροι και οι δυο με εξαιρετικές επιδόσεις, στη νομική και τον πολιτισμό. Ενώ είχαν την ευτυχία να αποκτήσουν και τρία εγγόνια, από την Ιωάννα, την Αθηνά Μηχανολόγο Μηχανικό του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, τον Νίκο που σπουδά-ζει Βιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και από τον Αντώνη τη Μαριάνα, που ακολουθεί σπουδές στην Αγγλία.

Στα 1965 ο Νίκος πραγματοποιεί ένα ακόμη σημαντικό βήμα στην επαγγελματική του σταδιοδρομία. Ιδρύεται η Τράπεζα Βιομηχανικής Αναπτύξεως (ΕΤΒΑ) και εκδηλώνοντας το ενδιαφέρον του προσλαμβάνεται ως στέλεχος της στο Τμήμα Μελετών. Και το Δεκέμβριο του 1965 με απόφαση του τότε υπουργού Συντονισμού τοποθετήθηκε Διευθυντής Ανάπτυξης Πελοποννήσου (ΥΠΑΠ), θεσμική έπαλξη από την οποία πραγματοποίησε σπουδαίες παρεμ-βάσεις, όπως και ταξίδια εργασίας, για την αναπτυξιακή ανασυγκρότηση της Πελοποννήσου, που βίωνε τις οικονομικές υστερήσεις και τις κοινωνικές δυσπλασίες της μεταπολεμικής Ελλάδας. Θα εκσπάσει όμως η έκθεσμη απριλιανή δικτατορία της χούντας, που διακόπτει βίαια αυτή την τόσο εργώδη και δημιουργική περίοδο της ζωής του Νίκου.

Μια γνωριμία ωστόσο με τον επιχειρηματία κολοσσό Tom Pappas από την Αμερική, που φιλοδοξούσε να φτιάξει δέκα εργοστάσια κονσερβοποιίας και την Κόκα – Κόλα και τελικά το πραγμάτωσε στην Ελλάδα, αλλάζει άρδην τον ρού της επαγγελματικής του ροής. Αναλαμβά-νει έτσι Γενικός Διευθυντής των Εργοστασίων του ομίλου στον Αλίαρτο και την Ανδραβίδα, έπαλξη από την οποία πρόσφερε και συνέδραμε καθοριστικά την αναπτυξιακή ανασυγκρότηση της Ηλείας μας, βοηθώντας και πολλά νέα παιδιά από την Γαστούνη και την ευρύτερη περιοχή, να αποκατασταθούν επαγγελματικά. Το 1972 πάραυτα ο Pappas αποφασίζει να αποσυρθεί από τις επιχειρήσεις του και ο Νίκος προσλαμβάνεται στην γοργά τότε αναπτυσσόμενη βιομηχανικά εταιρεία Metal Box Hellas, που διατηρούσε τρία εργοστάσια στην Αθήνα, την Κόρινθο και την Θεσσαλονίκη, στην θέση του Administration executive. Μια ακόμα δημιουργική περίοδος στη ζωή του, όπου παρήγε σημαντικό και καινοτόμο για την βιομηχανική εξέλιξη του ιδιωτικού τομέα της Ελλάδος έργο.

Στις 24-7-1974 η χούντα καταρρέει, μαζί με το επαγόμενο όραμα για την ανόρθωση της χώρας και τον ριζικό της εκδημοκρατισμό. Και ο Νίκος για την πρωθύστερη εργώδη πορεία του και τις εξαιρετικές του περγαμηνές, τοποθετείται στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας Γενικός Διευθυντής του Οργανισμού Προωθήσεως Εξαγωγών. Είναι αναντίλεκτα η πιο κομβική θέση στην σταδιοδρομία του, μέσα από την οποία εκπορεύτηκαν σημαντικές πρωτοπόρες μελέτες του, για την βιομηχανική ανάπτυξη, την μεταποίηση και την οικονομική ανασυγκρότηση των υστερούσας βιομηχανικά ελληνικής περιφέρειας. Με όραμα υψηλό πραγματοποίησε τότε ο Νίκος και πολλά ταξίδια σε όλη την περιφέρεια και ιδίως στην Μακεδονίας μας, μέσα από τα οποία αφύπνισε βιομηχανικά και επιχειρηματικά την ελληνική επαρχία. Ένεκα αυτής της οικονομικοτεχνοκρατικής πολύπλαγκτης σπουδής του στην Μακεδονία, ο τότε Δήμαρχος Καβάλας, τον ανακήρυξε επίτιμο Δημότη της πόλης. Και το 1979 τοποθετήθηκε αντιπρόεδρος και Δ/ντας Σύμβουλος στην Τράπεζα Εξαγωγών της ΕΤΒΑ, όπου και καταπιάστηκε εκτενώς με την ίδρυση βιομηχανικών περιοχών, την ανάπτυξη βιομηχα-νιών, με τα παράλληλα ακόμα καθήκοντά του, ως προέδρου της θυγατρικής της ΕΤΒΑ «Ελλη-νικά Μάρμαρα», αλλά και Συμβούλου στην ΜΑΒΕ. Σε αυτή τη φάση θα γνωριστεί και θα αναπτύξει αμοιβαίες σχέσης αγάπης και εκτίμησης με τον τότε υπουργό Βιομηχανίας Κ. Παπακωνσταντίνου, ένεκα των οποίων τον τοποθέτησε Ειδικό Γραμματέα του Υπουργείου Βιομηχανίας, με ευρύ φάσμα αρμοδιοτήτων. Ενώ τον τοποθέτησε συνάμα και πρόεδρο στην Εταιρεία Ανάπτυξης των προβληματικών Επιχειρήσεων.

Το 1993 ο αεικίνητος στην κυριολεξία Νίκος, κατέρχεται στην αρένα των εθνικών εκλογών στην Α΄ Αθηνών, με πρόταση του Ανδρέα Παπανδρέου. Απέσπασε 6.350 σταυρούς και αξιοποιήθηκε από τον συμπατριώτη μας Υπουργό Εσωτερικών Γιάννη Σκουλαρίκη ως Ειδικός Σύμβουλος του Υπουργείου Εργασίας. Ενώ το 1993 ανέλαβε Πρόεδρος του ΝΑΤ (Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου), που και κει με αγάπη και ευαισθησία για τους Έλληνες ναυτικούς, παρήγε ένα πολυμερές έργο. Για να μνημονεύσουμε σε αυτόν τον μακρύ και ενάρετο κύκλο της προσφοράς του στα δημόσια πράγματα της χώρας και την συμβολή του το 1975 με πρόταση του τότε Αρχιεπισκόπου Αθηνών κυρού Σεραφείμ, στην εξορθολογικοποίηση του Οργανισμού Διαχείρισης Εκκλησιαστικής Περιουσίας (ΟΔΕΕΠ), όπου και κει με εντιμότητα και ευαισθησία για την διαφάνεια της εκκλησιαστικής περιουσίας, αφήκε ανεξάλειπτο το αποτύπωμά του.

Μια μακρά αλυσίδα δημόσιας προσφοράς στην αναπτυξιακή ανασυγκρότηση της χώρας, από πολλές επάλξεις, που την κατευόδωνε πάντα το ήθος, η υψηλή επιστημονική κατάρτιση και η υψηλή αίσθηση υπηρεσίας του δημοσίου συμφέροντος.

Με την ευκαιρία αναφέρω όπως μου τα υπέμνησε με αγάπη ο αξέχαστος θείος Νίκος Πεπε-λάσης, ψήγματα της πολυεδρικής προσφοράς της οικογένειας Πεπελάση στην αγαπημένη μας γενέτειρα Γαστούνη. Στα 1937 έτσι με την αρωγή του κορυφαίου βουλευτή και υπουρ-γού του Γεωργίου Παπανδρέου Γιάννη Γιαννόπουλου, ο αοίδιμος Αντωνάκης Πεπελάσης, Δήμαρχος Γαστούνης και πατέρας του θείου Νίκου, επέτυχε την ίδρυση οκταταξίου Γυμνασί-ου στην Γαστούνη στο οποίο φοιτούσαν 450 παιδιά, καθώς και την ίδρυση του Ειρηνοδι-κείου, αλλά και του Υποθηκοφυλακείου Γαστούνης. Στο ίδιο μήκος κύματος προσφοράς, αφότου έλαβε χώρα η απελευθέρωση της Ελλάδος και ειδικά το 1946 που υπουργός Εσωτε-ρικών στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας ήταν ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο Αντώνης Πεπελά-σης επισκέφθηκε με τον βουλευτή Ηλείας Γιάννη Γιαννόπουλο τον Γεώργιο Παπανδρέου και επέτυχε την μετατροπή με υπουργική απόφαση της Κοινότητας Γαστούνης σε Δήμο, οπότε και τοποθετήθηκε Δήμαρχος για 2 χρόνια του νεοϊδρυθέντος Δήμου Γαστούνης. Χωρίς να παραλείψουμε την δωρεά των αδελφών Αντώνη, Θοδωρή και Διονύση Πεπελάση, στον Δήμο Γαστούνης, αρκετών αγροτεμαχίων στην «Πεπελασογενή» περιοχή «Καλό Πηγάδι», προκειμένου να φιλοξενηθούν οι τραγικοί πρόσφυγες της Μικρασίας, καθώς και έκτασης στο κέντρο της Γαστούνης, όπου και δημιουργήθηκε η ιστορική «Πλατεία Μαιφρέν», δίπλα στη εθνική τράπεζα. Και βεβαίως την πολυεπίπεδη προσφορά του γίγαντα θείου Διαμαντή Πεπελάση στην πόλη, που ως Διοικητής της Αγροτικής Τραπέζης, ίδρυσε το εργοστάσιο γάλακτος της «ΗΛΒΙΓΑΛ», αλλά και το κατάστημα Αγροτικής Τραπέζης στην Γαστούνη, δομές που ανασυγκρότησαν την πόλη, έδωσαν ψωμί σε πολλούς Γαστουναίους, ενώ επαύξησαν ραγδαίως το ηθικό της κύρος.

ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΑΣΤΟΥΝΗ ΤΟ ΠΑΣΧΑ ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΑ !

Θα κλείσω με αγάπη αυτή την αναφορά στην εμπνευσμένη και ενάρετη παρουσία στην ζωή του αξέχαστου θείου Νίκου Πεπελάση, με μερικές προσωπικές αναμνήσεις από την κάθοδό του στη Γαστούνη, τα Χριστούγεννα, ιδίως το Πάσχα και τα καλοκαίρια τις δεκαετίες του ΄80 και του ΄90. Η άφιξη τόσο του Διαμαντή και του Νίκου στην πόλη - με κείνο το χαρακτηριστικό μαύρο «peugeot» - και η παρουσία τους στο Φαρμακείο, που αποτελούσε το κέντρο της πολιτικής και πολιτισμικής εκπόρευσης της περιοχής, ήταν κορυφαίο γεγονός και έρχονταν βουλευτές και δήμαρχοι από όλες τις πόλεις και τα χωριά, για να ενημερωθούν από τους «μεγάλους» για τις εξελίξεις.

Εμβληματική μορφή στο φαρμακείο ο σεβάσμιος διανοούμενος και ευαίσθητος ποιητής της Γαστούνης, με υψηλό ηθικό κύρος στη λογοτεχνική κοινότητα πανελλαδικά Γρηγόρης Πλιάκας, που έδινε τον τόνο στα πολιτισμικά και οι θείοι Νίκος και Διαμαντής προεξάρχοντος και του οικοδεσπότη στο φαρμακείο Δημάρχου Γαστούνης θείου Κωστάκη, τον περιέβαλλαν με την πατρική τους αγάπη και θαλπωρή. Μαζί με τις ωραίες συζητήσεις και τα πεσκέσια που έδιναν από όλα τα χωριά, το ΠΑΣΧΑ ήταν στο φαρμακείο μυσταγωγία. Ιδίως όταν κατασκευά-ζαμε τότε «μίγμα» για κροτίδες, την ισχυρή αυτή εκρηκτική ένωση, μέσω της οποίας φτιάχναμε εν συνεχεία τις περιβόητες «στρόμπες» - κροτίδες. Για την Παρασκευή του μίγματος ήταν απαραίτητα τα χημικά συστατικά : θειάφι και το «απαγορευμένο» αντιμόνιο που το αγοράζαμε με ειδική άδεια του θείου του Κωστάκη, από την μεγάλη εταιρεία χημικών παρασκευασμάτων «Ρουμπουλάκη» στην οδό Σωκράτους στην Αθήνα. Κάποτε προσπαθούσα να αποκωδικοποιήσω, νεαρός μαθητής ών στην συνταγή παρασκευής τις αναλογίες που ήταν και «μυστικό» της συνταγής και τότε ο θείος Νίκος διαβάζοντας τις ενδόμυχες σκέψεις μου, ταχύτατα με κοίταξε με ένα χαμόγελο αγάπης και αφοπλιστικά μου είπε : «μισό – τέταρτο» Παναγιώτη ! Ενώ και μεθύστερα στις σπουδές μου στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και σε άλλα κοινωνικά μετερίζια, ο θείος Νίκος ήταν πάντα δίπλα μου – κοντά μου, για να με καθοδηγήσει και να με συμβουλεύσει πατρικά.

Αλλά στα ωραία πράγματα που παρασκευάζαμε στο Φαρμακείο το Πάσχα και τα απολάμβα-ναν τόσο στην πόλη, όσο και σε ολάκερη την Ελλάδα, με οδηγό τον μαίτρ θείο Κώστα, ήταν το αυθεντικό λιβάνι το οποίο αποστέλλαμε στο Άγιον Όρος και στο Πατριαρχείο στα Ιεροσόλυμα ! καθώς και η γνήσια βανίλια με πρωτογενές στοιχείο τα άνθη της γνήσιας βανίλιας από την Μαδαγασκάρη, που παραλαμβάναμε σε ένα μαύρο περίτεχνο μεταλλικό με ωραία ανάγλυφα σχέδια κουτί. Ο θείος ο Κώστας πέρα από ακαταγώνιστος φαρμακοποιός που τον συμβουλεύονταν από όλα τα νοσοκομεία της Πελοποννήσου, για «δυσεπίλυτα» ιατρικά ζητήματα, ήταν και μύστης της Χημείας και ένας μεγάλος μάστορας παρασκευαστής, φτιάχνοντας πρωτοπόρα μεταξύ άλλων και την άγνωστη τότε για τις δερματικές παθήσεις, θαυματουργή «καλέντουλα». Πόσες μαγικές στιγμές και τι σπουδαία πράγματα και γεγονότα έμαθα και έζησα τότε στο Φαρμακείο, που για εμένα ήταν στα αληθινά το σπίτι μου !

Αποχαιρετώ σήμερα, με αγάπη, σεβασμό και άφατη θλίψη τον αγαπημένο δεύτερο εξάδελφο του πατέρα μου, θείο Νίκο Πεπελάση, που αποτέλεσε πάντα ένα εμπνευστικό φως και μια ακένωτη πηγή αγάπης στη ζωή μου. Θα σε θυμόμαστε για πάντα θείε Νίκο. Υπήρξες έξοχος και μοναδικός, με το ξεχωριστό ηθικό σου χρώμα ! Ένας σπουδαίος Πεπελάσης !

Με αγάπη
Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
ή Πεπελάσης
M.Sc Δ/χος Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Ε.Μ.Π., συγγραφέας
Αθήνα, 20-12-23
www.panosavramopoulos.blogspot.gr