Ένα μεγάλο έγκλημα – Μέγαρο Καλλιγά- στην Αθήνα !
Υπάρχουν αισθητικά εγκλήματα στην Αθήνα, που επηρέασαν ζωτικά την πολιτισμική ταυτότητα της πόλης και ακρωτηρίασαν την ομορφιά και την ιστορία της. Εγκλήματα στο όνομα του ανόητου οικοδομικού οργασμού των προηγούμενων δεκαετιών και της κερδοσκοπίας. Σε αυτά προεξάρχοντα ρόλο, διαδραματίζει η κατεδάφιση του ιστορικού Μεγάρου Καλλιγά της φωτογραφίας, επι τη οδού Καραγιώργη Σερβίας 4, όπου και εστεγάζετο η ιστορική εφημερίδα των Αθηνών, «Ελευθερία». Η κατεδάφιση έλαβε χώρα στα 1957 και μαζί τα συμπαρέσυρε, την ιστορία, το κλέος και τα θάμπος δυο αιώνων της Αθήνας μας. Γιατί πέρα από αυτό καθαυτό το το κτίριο, μια αρχιτεκτονική πανδαισία του αξεπέραστου Ερνέστο Τσίλερ, χάθηκε και όλος αυτός ο αισθητικός και πνευματικός κόσμος που είχε δημιουργηθεί, με αφετηρία το αρχοντικό του Καλλιγά.
Αλλά ας έλθουμε στον κτήτορα του σπιτιού, τον απαράμιλλο Παύλο Καλλιγά. Μια ρωμαλέα μορφή του νεότερου ελληνισμού, διαπρεπή καθηγητή της Νομικής, με σπουδές στο Βερολίνο, τη Γενεύη, το Μόναχο και τη Χαιδελβέργη, έξοχο συγγραφέα και δημιουργό του «Θάνου Βλέκα», ενός εκ των αριστουργημάτων της ελληνικής λογοτεχνίας και προπαντός ηθικά ευγενή και χαριτωμένο κοινωνικά άνθρωπο ! Είχε γεννηθεί η μεγάλη αυτή μορφή του ελληνισμού στα 1814 από μητέρα Σμυρνιά και από πατέρα Κεφαλλονίτη, που για να ξεφύγει από τους Τούρκους, έφυγε στην Τεργέστη. Και ερχόμενος στην Ελλάδα που ανοικοδομείτο μεταπελευθερωτικά από τους Τούρκους, πρόσφερε με όλη την θέρμη της καρδιάς του, για την θεσμική συγκρότησή της. Στα 1842 έγινε υφηγητής του φυσικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και παράλληλα αγόρασε και οικόπεδο για να ανεγείρει την κατοικία του. Έτσι φτιάχτηκε η αρχική διώροφη μορφή του αριστουργήματος της Καραγιώργη Σερβίας 4. Αργότερα ο γιός του Παύλου, Γιώργος Καλλιγάς, διαπρεπής νομομαθής και αυτός ανέθεσε στον Τσίλερ την επέκταση του σπιτιού και φτιάχτηκε ο τρίτος όροφος και τα πλάγια τμήματα, η τελευταία δηλαδή όψη του κτιρίου, μέχρι και της κατεδαφίσεώς του. Για την ιστορία ο Γιώργος Καλλιγάς, είχε παντρευτεί μια από τις τρείς κόρες του καθηγητή Ι. Πανταζίδη την Αιμιλία. Και απέκτησε μαζί της τρία αγόρια. Τον Παύλο τον νεότερο, που κόμιζε σπουδαίες ελπίδες στο δημόσιο βίο της χώρας και έφυγε νεότατος από τη ζωή, τον Γιαννάκη, που μοίρα τραγική έφυγε στα εφτά του χρόνια και τον Μαρή, που διετέλεσε Διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης. Ο αείμνηστος Παύλος Καλλιγάς, ο νεότερος είχε νυμφευτεί την Ειρήνη Καλλιγά, το γένος Αντωνίου Μπενάκη και σε αυτήν πέρασε με τον θάνατο του, το αριστούργημα του Τσίλερ. Για να κατεδαφιστεί στα 1957 άδοξα, παρασύροντας μαζί του, ένα αδαμάντινο κομμάτι της νεώτερης ιστορίας της Ελλάδος. Αυτή ήταν έν σπέρματι η ιστορία του θρυλικού Μεγάρου Καλλιγά, στο οποίο γράφτηκε ο «Θάνος Βλέκας» και από τα σαλόνια και τα γραφεία – και με την παντοδυναμία της εφημερίδας του Πάνου Κόκκα «Ελευθερία», στις μεταπολεμικές μας δεκαετίας ’50 και ’60 - του οποίου εκπορεύτηκαν η κοινωνική, πολιτισμική και πολιτική ζωή της χώρας!
Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Συγγραφέας
www.panosavramopoulos.blogspot.gr
Αθήνα, 5-3-2020