Το αστικό απόθεμα της Λεωφόρου Αλεξάνδρας !
Διάστικτη από ηθικές και πολιτισμικές μνήμες, η πλατιά Λεωφόρος Αλεξάνδρας – διανοίχθη στα 1876-78 απο τον Μηχανικό του Δήμου Αθηναίων Ιωάννη Γενήσαρλη, ενώνοντας την Πατησίων με την Λεωφόρο Κηφισίας - στην καρδιά της πόλης μας, τροφοδοτεί διαρκώς τον αστικό μύθος της μεσοπολεμικής και μεταπολεμικής Αθήνας. Με μύριες αναμνήσεις από το κοινωνικό, πολιτισμικό τοπίο, να αναδύονται από τα «έγκατα» του δρόμου και να αναβιώνουν μέσα μας, πρόσωπα, γεγονότα, θέατρα, κινηματογράφους, αθλητικές μεγαλουργίες, μνήμες, αλλά και άφατο πόνο και θλίψη, για τις αποφράδες μέρες του εμφυλίου. Σε αυτή την πλατιά οδό, που φαρδύτερη της δεν έχει άλλη η Αθήνα μας, έχουν εγκιβωτιστεί στο συλλογικό υποσυνείδητο, τόσα σημαντικά πράγματα της Αθηναϊκής ζωής, τα οποία έχουν υποτιμηθεί δραματικά σήμερα, μέσα στην γενική περιβαλλοντική υποβάθμιση της πόλης ! Στις ρίζες της Αλεξάνδρας, ήδη από τον 19-ο αιώνα, έσπευδε η αστική τάξη της Αθήνας, για να απολαύει τις ωραίες μουσικές παραστάσεις που έδινε η μπάντα του Δήμου, στην πολυγωνική εξέδρα στο Πεδίο του Άρεως και για αυτό ονοματοδοτήθηκε η γείτονα περιοχή Πολύγωνο!
Στα ύστερα χρόνια του 20-ου αιώνα, η οδός γνώρισε μεγάλη κοινωνική ανάπτυξη μεταπολεμικά, με τους επίζηλους κινηματογράφους της, την Ζίνα, την Γρανάδα, την Αρζεντίνα και τη Νιρβάνα, τα σφύζοντα από κόσμο θέατρα της, που έπαιζαν τα καλοκαίρια επιθεωρήσεις και μάγευαν τους Αθηναίους, την περίφημη καφετέρια της Σόνια, που ήταν το ορμητήρια, καλλιτεχνών συγγραφέων και πολιτικών, με κεντρική της φυσιογνωμία τον μεγάλο μας ηθοποιό Διονύση Παπαγιαννόπουλο, το ξακουστό ουζερί «Τηνιακό», που ήταν το στέκι της φοιτητικής νεολαίας, έως και αυτό ακόμα το Ράδιο μπαρ τελευταία, που προσέλκυσε πολύ κόσμο της νυχτερινής Αθήνας. Και όλα αυτά να επικουρούνται από την έξοχη αρχιτεκτονική αισθητική των νεοκλασικών κτιρίων πέριξ της Μπουμπουλίνας, αλλά και πολλών άλλων ακόμα αρχιτεκτονικών αριστουργημάτων κατά μήκος της οδού. Αναφέροντας ενδεικτικά το σπουδαίο νεοκλασικό κτίριο του αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αυστρίας, που είναι ένα νεοκλασικό κόσμημα.
Με την αχλή ακόμα των μεγάλων ιστορικών γεγονότων, να τοποθετούν την Λεωφόρο Αλεξάνδρας, στο κέντρο της Αθηναϊκής ζωής. Σε αυτήν οι περίφημες φυλακές Αβέρωφ, που ξεκίνησαν ως πράξη υψηλής ευαισθησίας, από την βασίλισσα Όλγα, για την εκπαιδευτική αναμόρφωση των εγκλεισθέντων νεαρών και απέληξαν σε κολαστήριο κράτησης των εκάστοτε πολιτικά αντιφρονούντων. Σε αυτήν το ξακουστό γήπεδο – «ο τάφος του ινδού» του Παναθηναϊκού, που σήκωσε την Ελλάδα αθλητικά στα ύψη, με την ασύλληπτη για τα χρονικά πρόκριση του ΠΑΟ, στον τελικό του Κυπέλου Πρωταθλητριών Ευρώπης στο Γουέμπλευ ! Και σε αυτήν ακόμα οι ονομαστές Προσφυγικές κατοικίες - ανηγέρθησαν την περίοδο 1933-36 απο τους αρχιτέκτονες Κιμ. Λάσκαρη (1905-1978), Δ. Κυριακό (1881-1971) και Β. Τσαγρή, συνιστώντας ως πρός την αρχιτεκτονική τους τεχνοτροπία χαρακτηριστικό δείγμα του μεσοπολεμικού μοντερνισμού – που αποτέλεσαν τις αποφράδες μέρες του εμφυλίου πολέμου, αλγεινό θέατρο αδελφοκτόνων αιματηρών επιχειρήσεων ! Μια κιβωτός δηλαδή της Αθηναϊκής ζωής, της ιστορικής μεγαλουργίας, αλλά και των δραματικών πτώσεων της αγαπημένης μας πόλης. Η Λεωφόρος Αλεξάνδρας ας μην το λησμονούμε, είναι πέρα και πάνω όλα τα άλλα, η μεγαλύτερη σε πλάτος οδός της Αθήνας μας ! Και μπορεί με την αγάπη μας και την στήριξή μας, να γίνει και πάλι το επίκεντρο της κοινωνικής και πολιτισμικής ανάπτυξης της πόλης ! Στο χέρι μας είναι να μην ξοδέψουμε αστόχαστα το ατίμητο ηθικό και πολιτισμικό της κεφάλαιο !
Η φωτογραφία είναι από το βιβλίο του έξοχου συγγραφέα Νίκου Βατόπουλου «Περπατώντας στην Αθήνα», εκδόσεις «Μεταίχμιο».
Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Συγγραφέας
www.panosavramopoulos.blogspot.gr
Αθήνα, 27-1-2020