Το ιστορικό καφενείο των Αθηνών, «Αντωνιάδη» !
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Σύμφυτο με την μεγαλουργία του απαράμιλλου Ελευθερίου Βενιζέλου, τα εκπαιδευτικά δρώμενα της εποχής – δοθέντος ότι αποτελούσε κεντρικό στέκι των δασκάλων και καθηγητών στο λυκαυγές του 20-ου αιώνα – του ονομαστού «κήπου των Μουσών» στην Πλατεία Συντάγματος, τα εκδοτικά δρώμενα της Αθήνας του ’20, αλλά και με το φτερούγισμα της αστικής τάξης του μεσοπολέμου, ήταν το περίφημο «Καφενείο του Αντωνιάδη», στην Πλατεία Συντάγματος. Το καφενείο άνθησε πλάι στην αίγλη και το κύρος της Πλατείας στις αρχές του 20-ου αιώνα, όταν κάθε Κυριακή η Φιλαρμονική του Δήμου Αθηναίων, ή η στρατιωτική μπάντα, παιάνιζαν χαρμόσυνους σκοπούς και συνιστούσαν την αναψυχή και διασκέδαση της αστικής τάξης της Αθήνας. Ακόμα τις Κυριακές στον περίφημο «Κήπο των Μουσών» στην Πλατεία Συντάγματος, προς την κατεύθυνση που είναι τα σκαλιά που σε βγάζουν στην Αμαλίας – απέναντι δηλαδή από τον Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη – όπου και σήμερα υπάρχουν κάποια απομεινάρια κηπίσκου, συνεργεία του Δήμου έπαιζαν παραστάσεις από Μίκυ Μάους και μάγευαν τους πιτσιρικάδες της Αθήνας, οι οποίοι ταξίδευαν κάθε Κυριακή με αυτές τις παραστάσεις, στα ουράνια … Αλλά ήταν ακόμα και οι αστές της Αθήνας, που με τις πολυφρόντιστες και επιβλητικές φορεσιές τους, τις χαιρετούρες και τα χειροφιλήματα σε αυτές από τους ηδυπαθείς κυρίους, προσέδιδαν στο καφενείο, ξεχωριστή αίγλη και κύρος. Συνάμα τα πάντα επίκαιρα και πρώτα στην ατζέντα του δημοσίου διαλόγου, εκπαιδευτικά ζητήματα, που κάθε τρείς και λίγο διυλίζονταν στα φίλτρα των καινοτόμων κοινωνικών ρευμάτων της εποχής, έδιναν με την φρεσκάδα των εκπαιδευτικών συζητήσεων, έναν ακόμα ωραίο τόνο, στο Καφενείο του Αντωνιάδη. Να θυμίσουμε εδώ ιστορικά, ότι αναφερόμαστε σε μιαν εποχή στην Αθήνα, που ζούσε τον απόηχο και τις κοινωνικές και πολιτικές ζυμώσεις, από το «γλωσσικό ζήτημα» και τα «ευαγγελικά», με τους Γληνό, Δελμούζο, Ψυχάρη και άλλους εμπνευσμένους δασκάλους της γραμματολογίας μας, να έχουν συνταράξει με τις ρηξικέλευθες και καινοτόμες απόψεις τους, την αθηναϊκή κοινωνία.
Το καφενείο επακριβώς ευρίσκονταν στην συμβολή της Πλατείας Συντάγματος με την Φιλελλήνων. Και ειδικότερα στο ισόγειο - εκεί που σήμερα ευρίσκεται η τράπεζα «Eurobank» - του Μεγάρου του Πέτρου Γιάνναρου, μιας άλλης σημαίνουσας φυσιογνωμίας της εποχής, που είχε αποτυπώσει αδρά τον κοινωνικό και πολιτικό του σφραγιδόλιθο, στα δρώμενα της Ελλάδας. Ο Γιάνναρος ήταν ένας πρωτοπόρος αστός και εκδότης της παντοδύ-ναμης την περίοδο της μεγαλουργίας του Βενιζέλου, εφημερίδας «Εσπερινή». Αποτελούσε λοιπόν με τα μέτρα της εποχής, έναν σημαίνοντα παράγοντα των πολιτικών μας πραγμάτων και χάρασσε με την επιρροή του πολιτικές. Ενώ πλάι στο πολιτικό και κοινωνικό κλίμα της εφημερίδας του, προσανατολίστηκε ο ένας από τους δυο αντιπαρατιθέμενους πόλους, μεταξύ «Βενιζελικών» και «Κωνσταντινικών», στα οδυνηρά αληθινά χρόνια του ειδεχθούς «Διχασμού», που τραυμάτισε ανεπούλωτα την Ελλάδα …. Το μέγαρο του Γιάνναρου από την άλλη, συνιστούσε από μόνο του, ένα ορόσημο στην αρχιτεκτονική ταυτότητα της Αθήνας. Ήταν «mutatis mutandis» ο πρώτος ουρανοξύστης των Αθηνών, με πέντε ορόφους πέραν του ισογείου και είχε ακόμα και ημιώροφο, κάτι πολύ προηγμένο αρχιτεκτονικά στην εποχή. Σε μια Αθήνα λοιπόν του μεσοπολέμου, των διώροφων, άντε και τριώροφων κτιρίων, το Μέγαρο Γιάνναρου, φάνταζε ως Πύργος !!! Και συνιστούσε εκ των πραγμάτων πόλο έλξης το ισόγειο καφενείο του, για περαστικούς, διαβάτες, κομψευόμενες κυρίες, εκπαιδευτικούς συντελεστές και βεβαίως αναπότρεπτα - λόγου του ιδιοκτήτου του κτιρίου εκδότη Γιάνναρου – δημοσιογράφους και πολιτικούς.
Όλη αυτή έτσι η κοινωνική και πολιτική πανίδα, που αναπτύσσονταν στο καφενείο Αντωνιάδη, στην Πλατεία Συντάγματος, εν παραλλήλω με τις με τις επιβλητικές παρουσίες των φιλαρμονικών του Δήμου και του Στρατού τις Κυριακές, αλλά και τις αξεπέραστα γοητευτικές παραστάσεις Μίκυ Μάους, για τους μικρούς μαθητές της Αθήνας, είχε συντελέσει στην άνθηση του Καφενείου και στην ανάδειξή του, σε ένα από τα κορυφαία στέκια, ορόσημα της πόλης. Να σημειώσουμε ακόμα για τον εκδότη και ιδιοκτήτη του ομώνυμου Μεγάρου Γιάνναρου, ότι διέθετε ως βαθύπλουτος και τεράστιες εκτάσεις στην Πετρού-πολη της Αττικής, της οποίας η ανοικοδόμηση ξεκίνησε μετά τον πόλεμο του ΄40 και στην οποία είχε προσδώσει και το όνομά του (Πέτρος – Πετρούπολη), αφού ακόμα και ως πρωτοπόρος στο marketing, διένειμε οικόπεδα με κουπόνια, μέσω της εφημερίδας του «Εσπερινής», στην Πετρούπολη! Περαίνοντας αναφέρουμε, ότι την δεκαετία του ΄70, σε μια αναλαμπή του ένδοξου παρελθόντος, ο εγγονός εκ μητρογονίας του Πέτρου Γιάνναρου, Νίκος Μεταξάς, επεδίωξε να επανακυκλοφορήσει την «Εσπερινή», αλλά λίγους μόλις μήνες μετά την επανέκδοσή της, ένεκα της χαμηλής κυκλοφορίας της, έκλεισε οριστικά. Αυτή είναι εν σπέρματι, η ιστορία του περίφημου καφενείου «Αντωνιάδη» της Πλατείας Συντάγματος, που σημάδεψε και αυτό, με τα ωραίο κοινωνικό και πολιτισμικό του χρώμα, την κοινωνική ταυτότητα της λατρεμένης μας Αθήνας.
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι Α΄ Αναπληρωματικός Δημοτικός Σύμβουλος Αθηναίων
www.panosavramopoulos.blogspot.gr