Ο αυτονομιακός αγώνας και ο εγκλωβισμός της
ελληνικής εξωτερικής πολιτικής
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Ιστορία της Βορείου Ηπείρου (Μέρος 16-ο)
Αφότου οι βορειοηπειρώτες ρίχτηκαν στην πυρά του ιερού αυτονομιακού αγώνα για την ελευθερία τους, η επίσημη ελληνική εξωτερική πολιτική, δεσμευόμενη με την Συνθήκη του Λονδίνου της 27-5-1913 και εγκλωβισμένη στους γεωστρατηγικούς περιορισμούς των μεγάλων δυνάμεων, δεν μπόρεσε να προστρέξει τους τραγικούς βορειοηπειρώτες. Και ήταν αυτή η αδυναμία από τα μελανότερα σημεία προς την βορειοηπειρωτική πατρίδα. Ότι όμως δεν μπόρεσε να κάνει η επίσημη ελληνική πολιτεία, συνδράμοντας τον βορειοηπειρωτικό ελληνισμό, το έκανε ο ίδιος ο ελληνικός λαός, που δεν συμβιβάστηκε ποτέ με την τεράστια εθνική αδικία, ακρωτηριασμού του τιμημένου με αίμα αυτού τμήματος της ελληνικής γής.
Από άκρου εις άκρον στην Ελλάδα, τα ηθικά χαρμόσυνα μηνύματα του αυτονομιακού αγώνα, συνέγειραν την καρδιά των Ελλήνων, που έσπευσαν από το μετερίζι τους ο καθένας, να προστρέξουν με κάθε πρόσφορο μέσο τον ιερό αγώνα της ανεξαρτησίας των βορειοηπειρωτών. Πρωτοπόρα όπως πάντα σε κάθε προσκλητήριο εθνικού αγώνα, η φοιτητιώσα νεολαία μας. Από τους πρώτους στην στράτευση στον αυτονομιακό αγώνα, οι τελειόφοιτοι της Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στην πρόσκληση των ηρωικών βορειοηπειρωτών, οι φοιτητές της Νομικής μας απάντησαν στις 12 Δεκεμβρίου 1913, με ανεκλάλητο πατριωτισμό ως εξής, στους βορειοηπειρώτες φοιτητές συναδέλφους τους «πρέπει απαξάπαντες οι φοιτηταί, αφήνοντες κατά μέρος τα πανεπιστημιακά μας καθήκοντα, να αρπάξωμεν τα όπλα και να μεταβώμεν εις ήπειρον και εκείθεν εκ των ηπειρωτικών ορέων να αναφωνήσωμεν προς την πεπολιτισμένην Ευρώπην ως άλλοι Λεωνίδαι : Μολών λαβέ» ! Σύσσωμοι οι έλληνες φοιτητές στελέχωσαν τους Ιερούς Λόχους αναφωνώντας «Λαός ελευθερωθείς δια του ξίφους, δεν δουλούται δια του καλάμου». Αλλά συγκινητική στον ιερό αυτό αυτονομιακό αγώνα, είναι και η στάση των μαθητών της Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων, που εγκαταλείπουν τα μαθήματά τους και εντάσσονται στον αυτονομιακό αγώνα.
Αρκετές εθελοντικές ομάδες που μπήκαν στην πυρά της μάχης, κατέφθασαν από την Ελλάδα, την Κύπρο, αλλά και από αυτόν ακόμα τον απόδημο ελληνισμό της Αμερικής και της Αιγύπτου. Συγκινητική ήταν η παρουσία του βουλευτή Σφακίων Ιωσήφ Αναγνωστάκη, που με το σώμα των 200 γενναίων Κρητών, πολέμησε στην περιοχή του Λεσκοβικίου. Σημαντική ήταν επίσης η προσφορά του Μανούσου Κούνδουρου, που δεσμεύθηκε να παράσχει κάθε δυνατή στήριξη στον βορειοηπειρωτικό αγώνα. Αλλά την ακλόνητη βούληση όλων των Ελλήνων να προστρέξουν την τραγική βόρειο ήπειρο, με παραστατική ενάργεια αποδίδει το πάθος του Λάκωνα υπολοχαγού Μιχάλη Φουρίδη. Ο ατρόμητος υπολοχαγός με 250 ευζώνους κατέλαβε το ατμόπλοιο «Αθηνά» και προσπάθησε να πάει στην Βόρειο Ήπειρο, αντίπερα στις εντολές της ελληνικής κυβέρνηση. Τον καταδίωξε το αντιτορπιλικό «Θύελλα», και αφού εμβόλισε το «Αθηνά», το ακινητοποίησε. Προ αυτής της εξέλιξης, οι εύζωνοι παραδόθηκαν στο ελληνικό στρατό. Ωστόσο ο γενναίος Φουρίδης, με μια ομάδα συντρόφων του πέτυχε να διαφύγει του κλοιού και τελικά να φθάσει στην Β. Ήπειρο, όπου και πολέμησε γενναία.
Όμως ενώ όπως προαναφέραμε σύσσωμος ο ελληνικός λαός, ετάχθη με τον τίμιο και ιερό αυτονομιακό αγώνα, η ελληνική κυβέρνηση εγκλωβισμένη στις επιταγές της Διάσκεψης του Λονδίνου, όχι μόνο δεν προσέτρεξε τον αυτονομιακό αγώνα, αλλά κάποτε έστω και χαλαρά τον αντιστρατεύτηκε. Ενδεικτικές είναι σ΄ αυτή την δυσάρεστη συμπεριφορά, ο αποκλεισμός του λιμανιού των Αγίων Σαράντα και η άκομψη μεταχείριση προς τον Μητροπολίτη Κονίτσης Σπυρίδωνα και μάλιστα υπο τα ειρωνικά βλέμματα των μουσουλμάνων, από τον Διοικητή της Κορυτσάς Κονδύλη, καθώς και ο χαρακτηρισμός ως λιποτακτών των ελλήνων αξιωματικών και στρατιωτών, που εντάσσοντο στα αυτονομιακά πολεμικά σώματα. Σημειώνοντας ακόμα και την ένοπλη σύγκρουση με τους ιερολοχίτες στην περιοχή του Αργυροκάστρου. Απευθύνοντας ενόχληση προς την ελληνική κυβέρνηση ο προσωρινός πρωθυπουργός Γεώργιος Ζωγράφος θα γράψει «προς Θεού, παύσατε του άγριου διωγμού, δώσατε διαταγάς ίνα αι Αρχαί ώσιν αμέτοχοι έστω και αδιαφορούσαι, αλλ΄ ουχί εχθρικαί». Συνεχίζεται …
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι Α΄ Αναπληρωματικός Δημοτικός Σύμβουλος Αθηναίων
www.panosavramopoulos.blogspot.gr