Μάριος Τόκας
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Με ένα σπάνιο λυρικό-μουσικό κύτταρο, άφησε ανεξάλειπτο το ηθικό του αποτύπωμα στα καλλλτεχνικά μας δρώμενα, ο ελληνοκύπριος μουσικοσυνθέτης Μάριος Τόκας. Είδε το φως της ζωής μια μέρα σαν την σημερινή, στις 8 Ιουνίου του 1954 στην Λεμεσό της Κύπρου. Και είχε την οδυνηρή τύχη ως στρατιώτης να ζήσει, το δράμα και τον χαλασμό στη μαρτυρική μας νήσο, κατά την διπλή εισβολή των Τούρκων σ΄αυτήν. Γεγονός που αδιαμφισβήτητα επηρέασε τον ψυχισμό του και επέδραμε καθοριστικά στην διαμόρφωση της ανθρώπινης και καλλιτεχνικής ευαισθησίας του. Απο νεαρή ηλικία ο Μάριος Τόκας, έδειξε ξεχωριστό ενδιαφέρον για την μουσική και έδειξε πάνω σε ένα πιάνο που του είχε χαρίσει ο πατέρας του, τα σπουδαία καλλιτεχνικά του τάλαντα. Αφορμή για να στραφεί ολοκληρωτικά στην μουσική και στην τρυφερή ηλικία των 13 ετών, στάθηκε μια σημαδιακή συναυλία στην νήσο, όπου τα ιερά τέρατα του ελληνικού μουσικού στερεώματος, Μίκης Θεοδωράκης, Μαρία Φαραντούρη, Δημήτρης Μητροπάνος, Γιάννης Πουλόπουλος και Ελένη Ροδά, άσκησαν επάνω του ηθική μαγεία και τον έκαναν να αγαπήσει με πάθος την σύνθεση και το τραγούδι. Καθοριστικό σημείο στην μουσική του πορεία το έτος 1975, όπου έρχεται στην Ελλάδα, για να σπουδάσει στην Φιλοσοφική Σχολή, ενώ ακολουθεί συνάμα, μουσικές σπουδές στο Εθνικό Ωδείο.
Πρόβα τζενεράλε θα κάνει στο καλλιτεχνικό μας στερέωμα το 1978, κυκλοφορώντας τον πρώτο του δίσκο υπο τον τίτλο «Τα τραγούδια της παρέας» γράφοντας ο ίδιος τους στίχους και με εκτελεστή τον σπουδαίο Μανώλη Μητσιά. Έπεται ένας ακόμα δίσκός υπο τον τίτλο «Μικρά ερωτικά», που τον επενδύει στην εκτέλεση, η λεπταίσθητη και μπάσα φωνή του Αντώνη Καλογιάννη. Ήη ο Μάριος Τόκας έχει εγγράψει σοβαρές παρακαταθήκες για μια δημιουργική παρουσία στα μουσικά μας δρώμενα και ανοίγει τους ορίζοντές του. Θα ακολουθήσει ένας ακόμα δίσκος υπο τον τίτλο «Στη λεωφόρο της αγάπης» με τις φωνές των Χαρούλας Αλεξίου, Γιάννη Πάριου, Δήμητρας Γαλάνη και Διονύση Θεοδόση, που τον καθιερώνει στους μεγάλους του μουσικού μας πενταγράμμου.
Και λίγο αργότερα έρχεται και ο δίκος «Σαν τρελό φορτηγό», με τον Γιάννη Πάριο που γνωρίζει γιγάντια επτυχία. Στο ίδιος μήκος κύμματος των έξοχων μουσικών του συνθέσεων, έπεται και ο δίσκος «Η εθνική μας μοναξιά» με εκτελεστή τον απαράμιλλο Δημήτρη Μητροπάνο, που θα του χαρίσει μια ακόμα συνθετική επιτυχία, καταξιώνοντάς τον περαιτέρω, στην συνείδηση του μουσικού μας κοινού, που στα κομμάτια του ανεπανάληπτου Μάριου Τόκα, αναγνωρίζει ιδιαίτερα στοιχεία καλλιτεχνικής ποιότητας και ευαισθησίας, αλλά και υψηλά δείγματα απο την παράδοση, την ιστορία και την πολιτισμική μας ταυτότητα. Για τούτο ο Μάριος Τόκας αγαπιέται και αναγνωρίζεται πλατιά απο το καλλιτεχνικό μας κοινό και οι δουλειές του χαρακτηρίζονται απο την γνήσια δημιουργία και την καλλιτεχνική ευπρέπεια.
Ο Δημήτρης Μητροπάνος με την πελώρια σε έκταση επική φωνή του, είναι αυτός που θα εκτελέσει την τεράστια συνθετική επιτυχία του Μάριου, τα περίφημα «Λαδάδικα», που κάποτε έγιναν σύμβολο έξαρσης της λαϊκής ψυχής και ένας απο τους πιο αγαπημένους ελληνικούς δίσκους. Ακόμα έξοχες καλλιτεχνικά συνεργασίες θα κάνει ο λαμπρός ελληνοκύπριος συνθέτης, με τους μεγάλους ερμηνευτές μας Γιώργο Νταλάρα, Λάκη Χαλκιά, Πασχάλη Τερζή, Γλυκερία, Θέμη Αδαμαντίδη, Κατερίνα Κούκα κ.α.
Όμως την κορυφαία καλλιτεχνική στιγμή στην μουσική δημιουργία του Μάριου Τόκα, θα αποτελέσει η συνεργασία του, με τον μοναδικό ποιητή της Ρωμιοσύνης Γιάννη Ρίτσο, στον ομώνυμο δίσκο «Πικραμένη μου γενιά» το 1981, που αναδεικνύει στο έπακρο το σπάνιο καλλιτεχνικό του τάλαντο. Για να περιληφθεί επίσης στις σπουδαίες ενορχηστρώσεις του Μάριου Τόκα και η μελοποίηση ποιημάτων απο την εκκλησιαστική μας παράδοση, υπο τον τίτλο «Θεομήτωρ Μαρία».
Όμως αναπάντεχα και άδοξα θα κλείσει ο κύκλος της έντιμης και εμπνευσμένης καλλιτεχνικής δημιουργίας, του έξοχου αυτού έλληνα καλλιτέχνη στο φάσμα της μουσικής, απο ένα οδυνηρό χτύπημα της μοίρας. Προσβεβλημένος απο την επάρατη νόσο, θα αφήσει την τελευταία του πνοή στις 27 Απριλίου του 2008. Ήταν αναντίλεκτα ένας άξιος και εκλεκτός του μουσικού μας στερεώματος ...
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι M.Sc Δ/χος Μηχανικός Ε.Μ.Π.
www.panosavramopoulos.blogspot.gr