Μελίνα Μερκούρη
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Η χώρα βιώνει σήμερα μια άνευ προηγουμένου κοινωνική, οικονομική και πάνω από όλα πολιτισμική κρίση. Απέναντι σ΄αυτή την γκρίζα πραγματικότητα που προξενεί καθολική κατάπτωση, παραθέτουμε στο παρόν σημείωμα, ένα πρότυπο ελληνίδας, που με την πολυεπίπεδη και ογκωδέστατη πολιτισμική και κοινωνική παρουσία της, το αδαμάντινο κοινωνικό και πολιτικό ήθος της, τίμησε την πατρίδα στα δημόσια αξιώματα που της εμπιστεύτηκε και σήκωσε με τα καλλιτεχνικά της επιτεύγματα πολλές φορές την Ελλάδα ψηλά, σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της οικουμένης. Την αλησμόνητη Μελίνα Μερκούρη. Την Μελίνα του πολιτισμού, της δημιουργίας, της βαθιάς δημοκρατικής αγωγής και των κοινωνικών αγώνων. Η αξέχαστη Μελίνα (Μαρία-Αμαλία) Μερκούρη είδε το φως της ζωής στις 18 Οκτωβρίου του 1920, σε ένα περιβάλλον πολιτικής και πνευματικής ευκρασίας.Η οικογένειά της ήταν βαθιά συνδεδεμένη με την πολιτισμική και πολιτική προήγηση της Ελλάδος στον 20-ο αιώνα. Ο παππούς της Σπυρίδων Μερκούρης είχε διατελέσει για πολλά χρόνια Δήμαρχος Αθηναίων και ο πατέρας της Σταμάτης Μερκούρης διετέλεσε για πολλές δεκαετίες βουλευτής. Εισδέχθηκε έτσι απο την παιδική ηλικία, ένα πολυδύναμο πνευματικό σήμα, με έντονο ταυτόχρονα το άνοιγμα της ευαισθησίας της στα γράμματα και την τέχνη.Το Σεπτέμβρη του 1938 εισάγεται στην Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, έχοντας συμμαθητές τις μεγάλες μας αργότερα ηθοποιούς Αλέκα Παΐζη, Δέσπω Διαμαντίδου, αλλά και τους Ανδρέα Φιλιππίδη και Αλέξη Δαμιανό. Παράλληλα όμως με τις θεατρικές της σπουδές έρχεται και ένας μεγάλος έρωτας στη ζωή της. Παντρεύεται έτσι τον χειμώνα του 1939, τον Παναγή Χαροκόπο. Το 1944 κάνει το ντεμπούτο της στη θεατρική σκηνή, στο θέατρο «Βρετάνια» με τον θίασο των Γιώργου Παππά και Αντώνη Γιαννίδη, στο έργο του Αλέξη Σολομού «Το μονοπάτι της λευτεριάς» και έπεται μια πολυδύναμη θεατρική παρουσία. Το 1949 είναι μια στιγμή σταθμός στην καλλιτεχνική της παρουσία, πρωταγωνιστώντας στην παράσταση «Λεωφορείον ο πόθος» που θα την συνοδεύει ανεξάλειπτα. Στην παράσταση αυτή ο άλλος μεγάλος της καλλιτεχνικής μας δημιουργίας, με τον οποίον η Μελίνα θα συνδεθεί με αδελφική φίλια, Μάνος Χατζιδάκης, θα γράψει το πεφίφημο τραγούδι του «Χάρτινο το φεγγαράκι». Ενώ το 1950 συμμετέχει στην επική θεατρική παράσταση «Η Άννα των Χιλίων Ημερών» με ένα γαλαξία εξαίρετων ηθοποιών μας όπως οι : Ειρήνη Παππά, Άννα Συνοδινού, Νίτσα Τσαγανέα, Τίτος Βανδής, Ντίνος Ηλιόπουλος, Μίμης Φωτόπουλος, Βούλα Ζουμπουλάκη, σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Μυράτ. Παράλληλα όμως με τη θεατρική της πα-ρουσία στην Ελλάδα η Μελίνα ανοίγει τα φτερά της και στο Παρίσι, όπου γίνεται μούσα του διαπρεπούς γάλλου θεατρικού συγγραφέα Μαρσέλ Ασάρ. Το 1960 παίζει με το Θέατρο Τέχνης την μεγαλειώδη παράσταση «Γλυκό πουλί της νιότης», συμμετοχή που θα αποτελέσει ορόσημο στην καλλιτεχνική της παρουσία. Στην παράσταση μάλιστα αυτή πρωτοεμφανίζεται ο αδάμαντινος Γιάννης Φέρτης. Θα ακολουθήσει μια ακόμα μεγαλειώδης θεατρική παράσταση της Μελίνας στο περίφημο θεατρικό σαλόνι του Broodway στις ΗΠΑ, το «Illya Darling», με προπληρωμένα μάλιστα όλα τα εισητήρια, με τον επίσης μεγάλο μας ηθοποιό Νίκο Κούρκουλο. Πρόκειται εδώ για θεατρική διασκευή του κνηματογραφικού έργου «Never on Sunday» (Ποτέ την Κυριακή), παράσταση που την είχε εξακοντίσει θεατρικά στη κυριολεξία στα ύψη και της είχε προσδώσει παγκόσμια αναγνώριση. Ενώ παράλληλα περιοδεύει σε όλες τις ΗΠΑ, χτίζοντας ένα πολύ δυνατό όνομα, στα θεατρικά δρώμενα της αμερικανικής ηπείρου. Την περίοδο της απριλιανής δικτατορίας η Μελίνα Μερκούρη θα απόσχει ουσιαστιικά απο τα θεατρικά δρώμενα, δραστηριοποιούμενη στον παγκόσμιο αντιδακτοτορικό αγώνα και παίζει μόνο την Λυσιστράτη το 1972. Με την πτώση της δικτατορίας και την επάνοδό της στην Ελλάδα, ανεβάζει το 1975 στο Θέατρο Κάπα, με τον Νίκο Κούρκουλο την «Όπερα της πεντάρας». Το 1976 την «Μήδεια» με το (Κ.Θ.Β.Ε) Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και το 1978 ανεβάζει το «Συντροφιά με τον Μπρέχτ» με το «ελληνικό θέατρο» του Μάνου Κατράκη. Για την παράσταση αυτή ο Θάνος Μικρούτσικος θα γράψει το τραγούδι «Άννα μην κλαίς» που τραγουδάει η Μελίνα με τον Γιάννη Κούτρα. Θα ξανανεβάσει το «Γλυκό πουλι της νιότης» το 1980 με τον Γιάννη Φέρτη και θα κλείσει την θεατρική της σταδιοδρομία με την «Ορέστεια» στο Αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, με το θεάτρο τέχνης. Επίσης μια τελευταία έκτακτη θεατρική εμφάνιση θα έχει στην όπερα «Πυλάδης» στον ρόλο της Κλυταιμνήστρας, σε βιντεοσκοπημένη σκηνή, που ανεβαίνει στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Παράλληλα όμως με την περίλαμπρη θεατρική της παρουσία, η Μελίνα θα διαγράψει μια σπουδαία καριέρα και στον κινηματογράφο, που επίσης θα της χαρίσει μεγάλες τιμές και καλλιτεχνική καταξίωση. Κορυφαία της στιγμή για την οποία θα πάρει το βραβείο Α΄γυναικείου ρόλου στο Φεστιβάλ Καννών, αλλά και μια υποψηφιότητα για Όσκαρ είναι η ταινία «Ποτέ την Κυριακή» (Never on Sunday) το 1960. Για την ιστορία το Όσκαρ θα το χάσει οριακά απο την αξεπέραστη πραγματικά ντίβα Ελίζαμπεθ Ταίηλορ.
Σε ότι αφορά την κινηματογραφική διαδρομή της Μελίνας, το ντεμπούτο της θα κάνει το 1955 στην ταινία «Στέλλα με τα κόκκινα γάντια» που γράφτηκε ειδικά για την μεγάλη ελληνίδα ηθοποιό απο τον αλησμόνητο θεατρικό μας συγγραφέα και ακαδημαϊκό Ιάκωβο Καμπανέλλη. Ο τελικός τίτλος της ταινίας ήταν η γνωστή μας «Στέλλα», η οποία ήταν και η μόνη ταινία της Μελίνας, με ελληνική παραγωγή και εδικότερα των Καραγιάννη, Καρατζόπουλου. Το 1956 η Μελίνα δια μέσου του κινηματογράφου θα γνωρίσει τον μεγάλο έρωτα της ζωής της στο πρόσωπο του παγκοσμίου κύρους σκηνοθέτη, αλλά και μεγάλου συνάμα φιλέλληνα Ζύλ Ντασέν. Γυρίζουν μαζί πραγματοποιώντας σπουδαία επιτυχία το «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του παγκόσμιου έλληνα συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη. Η περίοδος 1958-1960, είναι κορυφαία της κινηματογραφι-κής της παρουσίας, που της χαρίζει παγκόσμια αναγνώριση και την κατατάσσει στις μεγάλες κινηματογραφικές ντίβες. Γυρίζει το απαράμιλλο «Ποτέ την Κυριακή» (Never On Sunday).Η καλλιτεχνική συγκομιδή της Μελίνας απο αυτή την επιτυχία είναι πελώρια. Θα της χαρίσει Όσκαρ καλύτερου τραγουδιού, ενώ παράλληλα είναι υποψήφια για άλλα τέσσερα Όσκαρ. Θα κερδίσει ακόμα το πρώτο βραβείο Α΄γυναικείου ρόλου στο Φεστιβάλ Καννών και θα χάσει οριακά το Όσκαρ Α΄γυναικείου ρόλου όπως αναφέραμε απο την αξεπέραστη Λήζ Ταίηλορ.
Όμως η Μελίνα αν υπήρξε μεγάλο υποκριτικό ταλέντο και διέπρεψε στο θέατρο και τον κινηματογράφο, ήταν προικοδοτημένη και με μια σπουδαία φωνή. Κατήγε έτσι μεγάλες επιτυχίες και ως ερμηνεύτρια στο τραγούδι, στο οποίο άφησε αναλοίωτα τα αποτυπώματά της. Κυκλοφόρησε πάνω απο εικοσιπέντε δίσκους, ενώ έκανε και πολλά soundtrack σε ταινίες και θεατρικές παραστάσεις. Συνεργάστηκε στο τραγούδι με όλη την αφρόκρεμα των ελλήνων συνθετών και μαζί τους πραγματοποίησε ακατάλυτες στο χρόνο επιτυχίες. Όπως τον αισθαντικό Μάνο Χατζηδάκι με τον οποίο συνδέθηκε με ακατάλυτη στο χρόνο φιλία, με τον επικό Μίκη Θεοδωράκη, τον ταλαντούχο και πρωτοπόρο Σταύρο Ξαρχάκο, τον «δυναμικό» Γιάννη Μαρκόπουλο, έως και την ψυχή του λαϊκού μας τραγουδιού στο μπουζούκι, τον μεγάλο μας λαϊκό βάρδο Βασίλη Τσιτσάνη. Ακόμα πραγματοποίησε κορυφαίες ερμηνείες μουσικών έργων των Κούρτ Βάιλ και Μπέρτολτ Μπρέχτ. Σημαντικές ακόμα εμφανίσεις πραγμα-τοποίησε και στην τηλεόραση σε σειρά ντοκιμαντέρ του BBC, σε αφιέρωμα με τίτλο «Η Ελλάδα της Μελίνας» στο οποίο ο Σταύρος Ξαρχάκος έκανε και τον ομώνυμο δίσκο, αλλά και σε σήριαλ και εκπομπές στη γαλλική και γερμανική τηλεόραση. Στο πεδίο του λόγου τώρα η αξέχαστη μεγάλη ελληνίδα συνέγραψε ένα βιβλίο υπο τον τίτλο «Γεννήθηκα ελληνίδα» τα έσοδα απο τις πωλήσεις του οποίου, είχαν διατεθεί για τις ανάγκες του αντιδικτατορικού αγώνα, στον οποίο η Μελίνα είχε κεντρική συμμετοχή. Με τον πολυδύναμο ηθικά αυτό τίτλο, η Μελίνα έδινε μια αποστομωτική απάντηση στην δικτατορία, η οποία της είχε αφαιρέσει την ελληνική ιθαγένεια. Μάλιστα στην δήλωση που της είχαν ζητήσει οι δημοσιογράφοι μετά την αφαίρεση της ιθαγένειας, είχε χαρακτηριστικά απαντήσει «Γεννήθηκα ελληνίδα και θα πεθάνω ελληνίδα».
Πέρα και πάνω ωστόσο απο όλες τις οιστρηλατημένες και άξιες καλλιτεχνικές της διαστάσεις, η Μελίνα υπήρξε πρωτίστως ένας βαθύτατα ενεργός πολίτης και μια μεγάλη ελληνίδα. Την γοήτευε το ιδεώδες του ελληνισμού και τα λαμπρά ηθικά και πνευματικά καταπιστεύματά του, με τα οποία προικοδότησε την οι-κουμένη στην αχανή λεωφόρο του χρόνου και γονιμοποιούσε αυτή την μύχια εσωτερική σχέση της με την Ελλάδα, σε μια αξεπέραστη ηθική δύναμη, που συνέγειρε και ενεργοποιούσε αυτόματα ολάκερη την οικουμένη. Για αυτό αν σε ένα σχηματικό τετράπτυχο μπορούσε κανείς να αποτυπώσει τον σύγχρονο ελληνισμό, σίγουρα θα έλεγε «Παρθενώνας, ήλιος, φιλοξενία, Μελίνα». Υπήρξε βαθύτατα πολιτικοποιημένη ελληνίδα και όταν ενέσκηψε η απριλιανή δικτατορία έδωσε αμέτρητες μάχες, για την αποκατάσταση της δημοκρατικής ομαλότητας στην Ελλάδα και την αποκατάσταση του διεθνούς πολιτισμικού κύρους της χώρας, που είχε βάναυσα ποδοπατηθεί με κορυφαία στιγμή καταρράκωσής του, την ταπεινωτική αποβολή μας απο την «Κοινωνία των Εθνών». Με την πελώρια καλλιτεχνική της ακτινονοβολία η Μελίνα κατόρθωσε να ευαισθητοποιήσει όλη την αφρόκρεμα της παγκόσμιας διαννόησης και να την στρατεύσει στην πολυεπίπεδη προσπάθεια αποκατάστασης της δημοκρατικής μας ομαλότητας. Πρός αυτή την κατεύθυνση θα διοργανώσει συναυλίες και θα ηγηθεί και σε πολλές πορείες, που στόχο είχαν να πυργώσουν τον αντιδικτατορικό αγώνα και να ασκήσουν πιέσεις σε όλα τα διεθνή φόρα γύρω απο την ειρήνη και την δημοκρατία, προκειμένου να αποκατασταθούν οι δημοκρατικές ελευθερίες στην Ελλάδα. Και αδιαφιλονίκητα η συμβολή της στην ολοκλήρωση και ακεραίωση των πολιτικών θεσμών στην πατρίδα μας είναι σπουδαία και κομβικής σημασίας. Ακόμα η Μελίνα κατά το στάδιο της ενεργού συμμετοχής της στην πολιτική ζωής της Ελλάδος και δη ως βουλευτή και υπουργού, θα δρομολογήσει κοσμογονικές εξελίξεις στο φάσμα του πολιτισμού, συμβάλλοντας πολυδύναμα, στην διάδοση και εμπέδωση της θεατρικής παιδείας ιδίαιτερα στην νέα γεννιά, ενώ θα εμπνεύσει, αλλά και θα ηγηθεί μιας παγκόσμιας προσπάθειας για την επιστροφή των κλαπέντων ιερών μας μαρμάρων - «Καρυάτιδων» του Παρθενώνα, απο τον βρετανό λόρδο Έλγιν. Αξίζει να σημειωθεί ότι την περίοδο της αντιδικτατορικής της παρουσίας, έγιναν αρκετές απόπειρες δολοφονίας της, μια εκ των οποίων παρ΄ολίγο να της κοστίσει τη ζωή.
Με την πτώση της δικτατορίας και την επιστροφή της στην Ελλάδα η Μελίνα ανέπτυξε ενεργό πολιτική δραστηριότητα πλάι στον Ανδρέα Παπανδρέου. Το 1974 κατήλθε με το ΠΑΣΟΚ υποψήφια στην Β΄ Πειραιά και δεν εξελέγη.Κάτι που θα κατορθώσει το 1977. Στις κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ θα είναι ισόβιος στην κυριολεξία Υπουργός Πολιτισμού και δεν θα την θίξει κανένας ανασχηματισμός. Και συγκεκριμένα τις περιόδους 1981-1989 και 1993-1994. Απο την έπαλξη της υπουργού πολιτισμού θα παράξει σπουδαίο και πολυδιάστατο ηθικά πολιτιστικό έργο. Πρωτοστατεί και ξεκινάει παγκόσμια εκστρατεία για την επιστροφή των κλαπέντων Ελγίνειων Μαρμάρων, τα οποία βρίσκονται στις προθήκες του Βρετανικού Μουσείου. Θα δημιουργήσει τον θεσμό των «Δημοτικών Περιφερειακών Θεάτρων» (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ) προσδοκώντας την πολιτισμική αναγέννηση της εγκατελειμμένης ελληνικής επαρχίας. Ακόμα θα εμπνευστεί τον θεσμό των «Πολιτιστικών πρωτευουσών της Ευρώπης» και θα κατορθώσει με το πελώριο και ευρυδιάστατο καλλιτεχνικό της κύρος, να καταστεί πρώτη πολιτιστική πρωτεύουσα του θεσμού η Αθήνα μας το 1985. Το 1990 η Μελίνα θα κατέλθει ως υποψήφια Δήμαρχος Αθηναίων, αλλά ανεπιτυχώς. Στην δεύτερη περίοδο της υπουργικής της θητείας στο υπουργείο πολιτισμού, θα αποδυθεί σε μια πολυσχιδή προσπάθεια για την διάδοση της θεατρικής παιδείας στα σχολεία, αλλά το μεγάλο της αυτό όραμα, θα προσκρούσει στην ήδη βεβαρυμμένη υγεία της. Έχει ήδη σημάνει για την μεγάλη ελληνίδα της τέχνης, του έρωτα, του πολιτισμού και της δημιουργίας, η αντίστροφη μέτρηση με την ζωή. Προσβεβλημένη απο την επάρατη νόσο και επιδεικνύοντας ασύγγνωστη στωϊκότητα και καρτερία στην μαρτυρική της ασθένεια – σαν μια μεγάλη ελληνίδα που ξεπηδούσε απο το δραματικό χαρακτήρα της αρχαίας τραγωδίας – άφησε την τελευταία της πνοή στο νοσοκομείο Memorial της Νέας Υπόρκης. Μια μεγάλη ελληνίδα είχε φύγει και στο ξόδι της δάκρυσε σύσσωμη η ελληνική ψυχή. Το αλγεινό άγγελμα του θανάτου της στην Ελλάδα μεταδόθηκε σαν παλιρροϊκό κύμα και προξένησε άφατη θλίψη στον λαό μας, που στο πρόσωπο της απαράμιλλης ελληνίδας, είχε ταυτήσει τους καημούς, τους πόθους και τα οράματά του. Γιατί είναι αδιαμφισβήτητα αλήθεια ότι στα βήματα της Μελίνας, ενχαράκτηκε ανεξάλειπτα όσου ο-πουδήποτε αλλού, ο ιστορικός δυναμισμός και ο δραματικός χαρακτήρας των πιο κρίσιμων δεκαετιών της μεταπολεμικής μας Ελλάδος. Με την ηθική της εμπνοή που ενσάρκωνε το πρότυπο της αρχαίας ελληνίδας, τον λυρικό της κραδασμό και την απαράμιλλη ως καλλιτέχνης ηθική της ένταση, την πολυεστιακή κοινωνική της όραση όχι μόνο στη γύρω της πραγματικότητα, αλλά βαθιά στους ορίζοντες της ιστορίας, την αξεπέραστη συνείδηση της οικουμενικότητας του ελληνισμού στην αχανή λεωφόρο του χρόνου, αλλά και την θεία αγωνία της για την ελληνική διάρκεια, ως βαθύτατα δημοκρατικός και ενεργός πολίτης, η Μελίνα συναίρεσε όσοι λίγοι έλληνες του 20-ου αιώνα, τα πιο πολύτιμα πετράδια της ταυτότητας του ελληνισμού. Τον έρωτα του κάλλους, την δημοκρατία, το πνεύμα του Ξενίου Διός και την πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία. Τι ήταν τελικά η Μελίνα; Ένα δροσερό αγέρι του Αιγαίου, μια φρέσκια ανασαιμιά ήρεμης ασημογάλανης ελληνικής θάλλασας, που διακονούσε με ηθική ένταση σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της οικουμένης, την Ελλάδα και τον ατίμητο πολιτισμό της; Με τον θάνατό της η ελληνική πολιτεία κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος και η σωρός της τέθηκε σε διήμερο λαϊκό προσκύνημα στο παρεκκλήσι της Μητρόπολης των Αθηνών. Την Πέμπτη 10 Μαρτίου του 1994 εψάλλη η νεκρώσιμος ακολουθία της στον Καθεδρικό Ναό των Αθηνών και έπειτα θα την συνοδεύσουν στην τελευταία της κατοικία στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, χιλιάδες έλληνες και ελληνίδες. Η Μελίνα αποτέλεσε την πρώτη και μοναδική ελληνίδα που κηδεύτηκε με τιμές αρχηγού κράτους. Πλήθος πολιτικών ηγετών απο όλο τον κόσμο απέστειλαν συλλυπητήρια τηλεγραφήματα στην οικογένειά της, ενώ τα θέατρα και τα μαγαζιά στο Μπρόντγουέι την ώρα της κηδείας της παρέμειναν κλειστά. Παράλληλα όπως ήταν επιθυμία της, συνεστήθη απο τον σύζυγό της Ζύλ Ντασέν και με την συμμετοχή κορυφαίων προσωπικοτήτων του παγκόσμιου πολιτισμού όπως ο νομπελίστας έλληνας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης, ο γάλλος υπουργός πολιτισμού Ζάκ Λάνγκ, το πολιτιστικό «Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη», που κεντρικό μέλημά του έχει την επιστροφή των Ελγίνειων μαρμάρων, στην πατρογονική τους γη της Ακρόπολης. Επίσης για να τιμήσουν έμπρακτα την μνήμη της πολλοί ντόπιοι και ξένοι φορείς κύρους, θέσπισαν ειδικά βραβεία. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζει το Βραβείο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Μελίνα Μερκούρη» που ανακοινώθηκε το 2010 απο τον Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, για τις πολιτιστικές πρωτεύουσες της Ευρώπης. Η UNESCO ακόμα θέσπισε την 6-η Μαρτίου ημέρα θανάτου της Μελίνας, ως παγκόσμια ημέρα πολιτισμού, κατά την οποία κάθε δυο χρόνια απο το 1997 δίνεται Βραβείο «Μελίνα Μερκούρη», ως βραβείο πολιτιστικής προσφοράς. Το βραβείο απονέμεται σε ανθρώπους ή οργανισμούς, για την προσφορά τους να διασωθούν σπουδαία μνημεία πολιτισμού, της ανθρωπότητας. Και συνοδεύεται με το συμβολικό ποσό των 20.000 αμερικά-νικων δολαρίων.Επίσης βραβείο «Μελίνα Μερκούρη» θεσπίστηκε απο το 2007, που δίνεται μαζι με το βραβείο Δημήτρης Χόρν, σε νέους και νέες ταλαντούχους έλληνες ηθοποιούς. Ενώ θα πρέπει να σημειώσουμε στα πολλά βραβεία που είχε λάβει κατά την διάρκεια της ζωής της, για την πολύπλαγκτη καλλιτεχνική κα πολιτιστική της παρου-σία, το βραβείο «ΥΠΑΤΙΑ» του Συνδέσμου Ελληνίδων Επιστημόνων». Πως θα προσδιόριζε όμως αυτή η αξεπέραστη για την ηθική της δύναμη ελληνίδα την παρουσία της στη ζωή, απο κεί ψηλά που μας κοιτάζει, με κείνο το ζεστό και ανοιχτόκαρδο χαμόγελο της; Μάλλον με δυο στίχους του σπουδαίου ποιήματος του έλληνα Νομπελίστα Οδυσσέα Ελύτη «Μαρία Νεφέλη» :
Μες στα σύννεφα βολτάρω
σαν την όμορφη αστραπή
κι ό,τι δώσω κι ό,τι πάρω
γίνεται βροχή.
............
..............
Τη χαρά δεν τη γνωρίζω
και τη λύπη την πατώ
Σαν τον άγγελο γυρίζω
πάνω απ' τον γκρεμό.
Ας είναι ελαφρύ το χώμα που σκεπάζει την μεγάλη αυτή ελληνίδα. Και ας μας εμπνέει σήμερα την περίοδο της ηθικής και πολιτισμικής κατάπτωσης, το φωτερό και πολυδύναμο πνευματικό της σήμα, σε δρόμους προόδου, πνευματικής ανάτασης και ηθικής ευημερίας. Το παρόν κείμενο είναι απόσπασμα απο τον κύκλο δοκιμίων μου «8 γυναίκες πρότυπα ηθικής έξαρσης» και έχει δημοσιευετεί σε εφημερίδες της Ηλείας και περιοδικά κοινωνικού στοαχασμού».
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι M.Sc Δ/χος Μηχανικός Ε.Μ.Π.
www.panosavramopoulos.blogspot.gr