Ο πολυμερής και πρωτοπόρος σκηνοθέτης μας Αλέξης Σολομός !

Ο πολυμερής και πρωτοπόρος σκηνοθέτης μας

Αλέξης Σολομός !

Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος

Εμβληματική φυσιογνωμία και από τους μεγάλους ανακαινιστές του ελληνικού θεάτρου ο Αλέξης Σολομός. Για πέντε και πλέον δεκαετίες - και με την στέρεη και πολυεπίπεδη θεωρητική δραματουρ-γική του αρματωσιά, που έλαβε στο Εθνικό, αλλά και στις καλύτερες δραματουργικές σχολές της Αμερικής - άθλησε ως σκηνοθέτης, ενδυματολόγος, ηθοποιός, μεταφραστής και κριτικός και παρήγε ένα πολυμερές και ογκωδέστατο έργο, που συνιστά αδαμάντινη παρακαταθήκη για την σύγχρονη ελληνική δραματουργία. Σκηνοθέτησε με το Εθνικό Θέατρο άνω των 100 θεατρικών παραστάσεων και εξηνταπέντε ακόμα σε διάφορα αθηναϊκά θεατρικά σχήματα, στο Κ.Θ.Β.Ε και την Εθνική Λυρική Σκηνή, με μείζονα συμμετοχή επίσης στην Φεστιβάλ Επιδαύρου, όπου και αναδείχθηκε ως ο μεγάλος ανακαινιστής της κωμωδίας του Αριστοφάνη. Διέπρεψε επίσης ως σκηνοθέτης και στην Αμερική, ενώ εξαιρετικής ποιότητας και μεγάλης έκτασης, υπήρξε και το μεταφραστικό του έργο. Ακόμα διετέλεσε δυο φορές διευθυντής του Εθνικού

Θεάτρου και αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής του ΕΙΡΤ το 1975. Ο Αλέξης Σολομός είδε το φως της ζωής στην Αθήνα στις 9 Αυγούστου 1918 και με την αποφοίτησή του απο το Γυμνάσιο, εισήχθη στην Νομική Αθηνών, την οποία δεν ολοκλήρωσε (1937-1941). Με βαθύτερη έφεση για την τέχνη – σημειώνο-ντας πως υπήρξε μαθητής στο Κολλέγιο Αθηνών του Καρόλου Κούν - παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής στο ατελιέ Βυζαντίου & Στύλου Διαμαντοπούλου, αλλά και υποκριτική στο Εθνικό Θέατρο (1939-1942), στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικών Τεχνών του Λονδίνου (1945-46), στο Πανεπιστή-μιο του Γέιλ των ΗΠΑ, αλλά και στο Δραματικό Εργαστήρι του Πισκάτορ στην Νέα Υόρκη (1946-48). Στα 1937 και πρίν αποπερατώσει τις δραματικές του σπουδές, ρίχτηκε στον

επαγγελματικό στίβο ως ενδυματολόγος, δημιουργώντας τα κοστούμια για τον «Μάκβεθ» που ανέβασε η κραταιά Μαρίκα Κοτοπούλη. Συνακόλουθα ξεκίνησε τη συνεργασία του με κριτικά του δοκίμια, με το περιοδικό «Νεοελληνικά Γράμματα» του Δημήτρη Φωτιάδη. Και το 1939 πραγματοποίησε το πρωτόλειο σκηνοθετικό του εγχείρημα, με την «Αρκούδα» του Τσέχωφ, που ανέβηκε απο το σχήμα του Αγγλοελληνικού Συνδέσμου. Στα δίσεκτα χρόνια της κατοχής που επακολούθησαν, δούλεψε για να επιβιώσει ως ηθοποιός, μεταφραστής, ενδυματολόγος και κριτικός κινηματογράφου. Πάραυτα επαγγελματικά ξεκίνησε στο φάσμα του θεάτρου, συνεργαζόμενος με το θέατρο Αθηνών του Κωστή Μπαστιά την περίοδο 1942-43. Ως ηθοποιός συμμετείχε στην παράσταση «Το δίλημμα του Γιατρού» του Μπέρναντ Σω, μαζί με τους Ελένη Παπαδάκη, Γιώργο Παππά και Θάνο Κωτσόπουλο, στο «θέατρο Διονύσια». Συνάμα σχεδίασε τα κοστούμια για την παράσταση «Αιντα» του Βέρντι, που ανέβηκε στο θέατρο «Ολύμπια». Την περίοδο 1943 συνεργάστηκε ως ηθοποιός για λίγο με το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κούν, αλλά και με το σχήμα των Μανωλίδου - Παππά - Δενδραμή.

Στα 1944 ανέβηκε απο το Θέατρο Τέχνης η παράστασή του «Ο τελευταίος ασπροκόρακας» και το 1945 «Το μονοπάτι της λευτεριάς» απο το θίασο του Γιώργου Παππά. Συμμετέ-χοντας ακόμα στο γίγνεσθαι της κριτικής τέχνης, το 1944 αποτέλεσε συνιδρυτικό μέλος του περιοδικού «Τετράδιο». Στα 1947 όμως ο Άλέξης Σολομός κάνει το μεγάλο του βήμα και φεύγει για σκηνοθετική καριέρα στην Αμερική, ξεκινώντας την καριέρα του στο Cherry Lane Theatre και στο Province Town Playhouse. Το 1949 εξακτινώνοντας την πορεία του στο Λονδίνο, ανέβασε τον Καλιγούλα του Καμύ στο Empassy Theatre. Και το 1949 επανέκαμψε στην Ελλάδα, όπου και συνεργάστηκε ως σκηνοθέτης με τα σχήματα των Μουσούρη και Μανωλίδου - Παππά. Επίσης θα αναπτύξει συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο τις περιόδους 1950-1964, 1968-1985 και το 1992, σκηνοθετώντας άνω των 100 παραστάσεων. Ωστόσο το 1964 απομακρύνθηκε απο το Εθνικό, οπότε και ίδρυσε το δικό του θεατρικό σχήμα «Προσκήνιο», με το οποίο έως το 1987, υλοποίησε 26

παραγωγές. Επίσης δούλεψε στο Μίτσιγκαν των ΗΠΑ την περίοδο 1965-1967 ως καλλιτεχνικός διευθυντής του αρχαίου ελληνικού θεάτρου. Ακάματος σκηνοθετικά, συμμετεί-χε ζωτικά στο Φεστιβάλ Επιδαύρου, σκηνοθετώντας έργα των τριών μεγάλων αρχαίων Ελλήνων τραγικών (Σοφοκλή, Ευριπίδη, Αισχύλου), αλλά κυρίως κωμωδίες του Αριστοφάνη απο το 1957 έως τα 1954, που αποδείχθηκε προνομιακό του πεδίο. Πλατύ ακόμα όπως προαναφέραμε υπήρξε το μεταφραστικό του έργο, όπου και συνήθως σκηνοθετούσε έργα, τα οποία μετέφραζε ή και επιμελούνταν τα κοστούμια τους ενδυματολογικά. Για το πολυεδρικό και οιστρηλατημένο του έργο, που κόσμησε το ελληνικό θέατρο, ο Αλέξης Σολομός τιμήθηκε με τον Ταξιάρχη του Φοίνικα, απο την Ακαδημία Αθηνών, ενώ αναγορεύ-τηκε επίτιμος Διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Απο το 1952 ήταν παντρεμένος με την Κίττη Σπάθη, με την οποία απέκτησε δυο κόρες. Ο μεγάλος μας σκηνοθέτης στις 25 Σεπτεμβρίου 2012 εκδήμησε απο τη ζωή, σε κλίμα πάνδημου πένθους. Υπήρξε αδιαφιλο-νίκητα απο τις σημαίνουσες φυσιογνωμίες και τους ανακαινιστές του ελληνικού θεάτρου και δικαίως κατέχει περίσεπτη θέση στο πάνθεον της τέχνης μας.

Φιλμογραφία ως ηθοποιός

Ποτέ την Κυριακή (1960)

Κραυγή γυναικών (1978)

*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι M.Sc Δ/χος Μηχανικός Ε.Μ.Π.
www.panosavramopoulos.blogspot.gr