Ο Μελιές και το όραμά του για τον κινηματογράφο !
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Το Δεκέμβριο του 1895 ένα συνταρακτικό γεγονός έρχον-ταν να ξεσηκώσει το Παρίσι και να δημιουργήσει νέες προοπτικές για την κουλτούρα της παρισινής κοινωνίας. Οι αδελφοί Λυμιέρ δημιουργώντας την πρώτη μηχανή κινη-ματογραφίας, προσκαλούσαν τους κατοίκους του Παρισιού για να παρακολουθήσουν την πρώτη δημόσια προβολή. Το «Γράντ Καφέ» στις μεγάλες του στιγμές και η αίθουσα κατάμε-στη. Τα φώτα σβήνουν και ο κόσμος έκπληκτος παρακολουθεί στον τοίχο για πρώτη φορά, εικόνες να «κινούνται» !!! Κάποιοι διαβάτες διασχίζουν έναν δρόμο και ένα τραίνο φθάνει στον σιδηροδρομικό στα-θμό. Η έκπληξη και ο ενθουσιασμός είναι ζωγραφισμένα στο πρόσωπο των παριζιάνων. Και όμως δεν επέπρωτο από την μοίρα οι πρωτοπόροι αυτοί εφευρέτες να συνδέσουν ουσιαστικά το όνομά τους με το μεγάλο επίτευγμα της έβδομης τέχνης. Οι Λυμιέρ απέδιδαν στην κινηματογραφία μια ευχάριστη απασχόληση και όχι τις πραγμα-τικές διαστάσεις μιας τέχνης που με την επικοινωνιακή της δύναμη, θα άλλαζε τον κόσμο. Το λόγο όμως έχει τώρα η ιστορία με τους αχανείς δαιδάλους της… Μαζί με το πλήθος που παρακολουθεί την επίδειξη των Λυμιέρ, βρίσκεται και ο Ζόρζ Μελιές. Γόνος μεγαλοαστικής οικογένειας, που έχοντας οικονομική αυτοδυναμία, αποζητά την περιπέτεια και την εκζήτηση. Ο Μελιές παρακολου-θεί έκθαμβος την ανακάλυψη των Λυμιέρ, μαγεύεται από την δύναμη της εικόνας και με την μεγάλη του διαίσθηση αντιλαμβάνεται την αξία του επιτεύγματος. Σπεύδει έτσι λίγες μέρες μετά στους Λυμιέρ και τους προτείνει να αγοράσει μια από τις κινηματογραφικές μηχανές τους, με αντάλλαγμα το υπέρογκο για την εποχή ποσό των 10.000 γαλλικών φράγκων. Θεωρούν όμως παράλογη και καταστροφική εις βάρος του την πρόταση του και τον αποτρέπουν να κάνει μια τόσο μεγάλη επένδυση, σε κάτι που δεν έχει ελπίδες να αποδώσει … Είναι εμφανές ότι δεν έχουν κατα-νοήσει οι αδελφοί το μέγεθος της επινόησής τους. Κάτι για το οποίο έχει απόλυτη συναίσθηση ο Μελιές. Δεν πτοείται όμως ο νεαρός αστός, που πιστεύει ακράδαντα στις τεράστιες δυνατότητες της κινηματογραφίας. Με την άρνηση έτσι των Λυμιέρ ο Μελιές αποφασίζει να δημιουργήσει μόνος του ταινίες από μηδενική βάση. Το 1897 είναι η χρονιά που δημιουργεί το δικό του κινηματογρα-φικό στούντιο. Είναι ένας άψογα τεχνικά επανδρωμένος χώρος κοντά στο Παρίσι, στον οποίον στα χρόνια που θα ακολουθήσουν θα δημιουργήσει χίλιες περίπου ταινίες, οι οποίες θα αποτελέσουν ορόσημο στον παγκόσμιο κινηματογράφο. Μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές από τις πρωτοπό-ρες αυτές ταινίες είναι : το «Ταξίδι στο φεγγάρι» «20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα», «Η κατάκτηση του πόλου» κ.α.
Όμως ο κινηματογράφος έχει κάνει τα βήματά του στην κοινωνία με την πολυεπίπεδη συμβολή του Μιλιές και στο παιγνίδι της κινηματογραφικής παραγωγής αρχίζουν να μπαίνουν μεγάλες εταιρίες, δημιουργώντας νέα δεδομένα. Τα αμερικάνικα τράστ επενδύουν τεράστια ποσά και με νέες τεχνικές δυνατότητες κάνουν τις ταινίες πιο ελκυστικές. Ο ανταγωνισμός είναι ασφυκτικός και ο ρομαντικός Μελιές αδυνατεί να ακολουθήσει. Αρχίζει να περιθωριοποιείται ως παραγωγός και να οδεύει στην έξοδο από το χώρο. Το 1909 υπο την ιδιότητα του προέδρου συμμετέχει στο παγκόσμίο συνέδριο κινηματογραφιστών. Όμως το 1913 τέσσερα μόλις χρόνια αργότερα έχει σημάνει το τέλος του στην έβδομη τέχνη που τόσο λάτρεψε και πάσχισε για την εμπέδωσή της από την κοινωνία. Αναγκάζεται να πουλήσει την εταιρεία του που εν των μεταξύ έχει οδηγηθεί από τον ανταγωνισμό στον μαρα-σμό. Με τη λήξη του Α΄ παγκοσμίου πολέμου ο Μελιές θεωρείται από τους φίλους του κινηματο-γράφου νεκρός. Πάραυτα τον ανακαλύπτουν να ζεί φτωχικά το 1928 – αυτός ο πάλαι ποτέ γίγαντας της αστικής τάξης – κοντά στο σταθμό του Μονπαρνάς στο Παρίσι όπου έχει ανοίξει ένα μικρομά-γαζο με παιγνίδια για να επιβιώσει. Όμως οι ευεργετηθέντες φίλοι του δεν τον ξεχνούν. Του εξα-σφαλίζουν κάποια αξιοπρεπή οικονομική βοήθεια που του επιτρέπει να ζήσει ανθρώπινα άλλη μια δεκαετία. Τον Ιανουάριο του 1938 ο Μελιές αφήνει την τελευταία του πνοή σχεδόν ξεχασμένος. Είχε προλάβει όμως - καθώς ήθελε η ιστορία με τους περίεργους δαιδάλους της - ο ρομαντικός αστός του Παρισιού, να κάνει τον κινηματογράφο ηθικό κτήμα της ανθρωπότητας …
Share this
