Ο ευγενής εθνικός ευεργέτης
Ιωάννης Πάγκας ή Μπάγκας
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Από τα σπλάγχνα του βορειοηπειρωτικού ελληνισμού, ο μεγάλος επιχειρηματίας και ευγενής ευπατρίδης Ιωάννης Πάγκας. Διήνυσε μια μακρά και επιτυχημένη πορεία στην ζωή του, αλλά πάντα προέταξε σε κάθε του βήμα την αγάπη για την Ελλάδα. Προέβη σε μεγάλες εθνικές ευεργεσίες, που τόνωσαν ζωτικά, την ανασυγκροτούμενη μεταπελευθερωτικά ελληνική πατρίδα και ανήκει στους λίγους εθνικούς ευεργέτες, που κατέλειπαν την περιουσία τους για τον τόπο, όσο ήσαν εν ζωή. Ο Ιωάννης Πάγκας – ή και Μπάγκας κατά συνήθη παράφραση του ονόματος του- γεννήθηκε στην τουρκοκρατούμενη Κορυτσά, το 1814, σε ένα οικονομικά προηγμένο περιβάλλον, με τα δεδομένα πάντα της εποχής. Πατέρας του ήταν, το διακεκριμένο στέλεχος και οικονομικά επιφανής της περιοχής του, Γεώργιος Πάγκας, που και αυτός είχε προβεί, σε σημαντικές εθνικές δωρεές.
Στα 1833 ο πατέρας του πίεζε τον νεαρό Ιωάννη Πάγκα να παντρευτεί, για οικονομικούς λόγους, γεγονός που τον ανάγκασε να φύγει από το σπίτι του. Κατέφυγε έτσι για να βρεί την τύχη του στην Θήβα και την Χαλκίδα. Και λίγο αργότερα από την Χαλκίδα, κατέφυγε στην Αίγυπτο. Επέλεξε το Κάιρο για να ξεκινήσει την νέα του ζωή, δουλεύοντας ως ράπτης, σε μια πόλη, όπου υπήρχε έντονα ανεπτυγμένο, το ηπειρωμακεδονικό στοιχείο. Και πολύ γρήγορα με την εργατικότητα και την ευφυΐα του, κατόρθωσε να συγκεντρώσει ένα σημαντικό κεφάλαιο, που ήταν το πρόπλασμα για το επόμενο βήμα του. Την ίδια ώρα όμως, χωρίς καμία ανθρώπινη πικρία προς τον πατέρα του, που πρωθύστερα τον πίεζε σε έναν ανεπιθύμητο για αυτόν γάμο, απέστελλε και χρήματα στους γονείς του.
Άρχισε να ασχολείται με την γεωργία και μιμούμενος τον μεγάλο συμπατριώτη του επιχειρηματία και εθνικό ευεργέτη Ευάγγελο Ζάππα, κατέφυγε στην Ρουμανία, που οι κλιματικές συνθήκες ήταν εξαιρετικές για καλλιέργειες. Παράλληλα αντιγράφοντας άλλους έλληνες επιχειρηματίες που είχαν κάνει στην Ρουμανία μεγάλη περιουσία, ενοικίασε μεγάλες εκτάσεις και προέβη στην συστηματική καλλιέργειά τους. Κατόρθωσε έτσι να γίνει πλούσιος και να διαδραματίζει σημαντικούς ρόλους στη ελληνική κοινότητα της Ρουμανίας, διευρύνοντας σημαντικά το ηθικό του κύρος. Και προϊόντος του χρόνου αποφάσισε να έλθει στην Ελλάδα, που βρίσκονταν στο στάδιο της ανοικοδόμησης.
Πάντα ελαυνόμενος από ευγενή αισθήματα φιλοπατρίας, ο Ιωάννης Πάγκας, υλοποίησε ένα ευρύ, μακροχρόνιο και πολύπλαγκτο ευεργετικό έργο, που επηρέασε σημαντικά την τότε ελληνική κοινωνία και δη την Αθήνα, στην οποία διέμενε. Χορήγησε μεγάλα ποσά για την ανοικοδόμηση σχολείων, νοσοκομείων και ορφανοτροφείων. Το διάστημα 1887-1888, κατέλειπε πολλά χρήματα, για την ανεμπόδιστη λειτουργία της ελληνικής σχολής στην ιδιαίτερη πατρίδα του την Κορυτσά, σχετικά με τα διδακτήριά της και την βιβλιοθήκη της. Αλλά αποτύπωσε το ευεργετικό του ίχνος και με άλλες ευεργεσίες. Δώρισε το σπίτι που διέμενε στο κέντρο της Αθήνας – συμβολή Πλατείας Ομονοίας και Αθηνάς – αρχιτεκτονικό αριστούργημα του Τσίλερ, στο κράτος. Δώρισε επίσης στο κράτος, ένα ακόμα δικό του κτίριο στην ίδια περιοχή, υψηλής αρχιτεκτονικής αξίας, το περίφημο «Μπάγκειον».
Ενώ πρίν το δωρήσει και αυτό, στην ίδια περιοχή – Πλατεία Ομονοίας και Αθηνάς – είχε οικοδομήσει ένα μεγάλο μέγαρο, το μετέπειτα γνωστό μας ξενοδοχείο «Μέγας Αλέξανδρος», το οποίο παραχωρούσε για ευαγείς σκοπούς. Και η ακροτελεύτια πράξη του αγάπης προς την Ελλάδα, ήταν η σύνταξη της διαθήκης του, στις 16 Αυγούστου 1889, με την οποία κατέλειπε όλη την περιουσία του – άνω των δυο εκατομμυρίων, χρυσών τότε ελληνικών δραχμών - στο ελληνικό κράτος. Δωρίζοντάς την, όπως χαρακτηριστικά έλεγε για έργα «εθνωφελή και φιλάνθρωπα» ! Και ο έλληνας πρωθυπουργός, είχε συστήσει για την εκμετάλλευσή της, την «Μπάγκειο Επιτροπή».
Το 1895 μεστός επιχειρηματικής και ηθικής ευπραξίας, ο σπουδαίος και υψηλόφρων Έλληνας Ιωάννης Πάγκας, έφυγε από τη ζωή. Όλος ο βίος του, αφότου καταξιώθηκε στην απόκτηση μιας μεγάλης περιουσίας, ήταν η καθοιονδήποτε τρόπο στήριξη και βοήθεια της ελληνικής πατρίδας. Για αυτό και έχει περίσεπτη θέση, στην ευγενή χορεία των ελλήνων ευεργετών.
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι Α΄ Αναπληρωματικός Δημοτικός Σύμβουλος Αθηναίων
Share this
