Νοσοκομείο «Η Σωτηρία» !
Αμπελόκηποι, Γουδί ! Αναδρομή στην παλιά Αθήνα
Συνδεδεμένο με μερικές και μάλιστα οδυνηρές ιστορικές μνήμες της σύγχρονης Ελλάδας είναι το νοσοκομείο «Η Σωτηρία». Το νοσοκομείο ευρίσκεται επι της οδού Μεσογείων 152. Ιδρύθηκε το 1902 σε μια καταπράσινη έκταση στην περιοχή του Γουδή. Στην ίδρυσή του πρωτοστάτησε η Σοφία Σλήμαν, που έπεισε την εκκλησία για την δωρεά του οικοπέδου. Ενώ η ίδια ήταν χορηγός της κατασκευής του. Με τα χρήματα της Σ. Σλήμαν οικοδομήθηκε το αρχικό κτίριο ενώ ευαισθητοποίησε παράλληλα και άλλες
κυρίες της αθηναϊκής κοινωνίας, για να στηρίξουν την επιχορήγησή του. Την αρχιτεκτονική μελέτη του κτιρίου αλλά και την επίβλεψη της οικοδομής του έκαναν δωρεάν οι αδελφοί αρχιτέκτονες Ιωάννης και Μιλτιάδης Αξελός. Με τις προκύψασες δωρεές επωνύμων Αθηναίων κτίστηκαν τρία ακόμα κτίρια πέραν του αρχικού. Απο το 1910 για την ενίσχυση της αποπεράτωσης του νοσοκομείου, συνεστήθη ο περιώνυμος έρανος «τριανταφυλλάκι», που πήρε το όνομά του από το ρόζ τριαντάφυλλο, που πρόσφεραν οι υπεύθυνες κυρίες του εράνου, σε όσους συνέδραμαν οικονομικά. Για τον ίδιο επίσης σκοπό η Σοφία Σλήμαν διοργάνωσε μεγάλη δεξίωση στο «Ιλίου Μέλαθρον» προκειμένου να συγκεντρωθούν χρήματα για την Σωτηρία.
Τέλος στο ίδιο μήκος κύματος της πολυμερούς φιλανθρωπικής προσπάθειάς της, έπεισε τον Ελευθέριο Βενιζέλο να δώσει για το νοσοκομείο μέρος του ποσού που είχε συγκεντρωθεί απο το έρανο των ομογενών Ελλήνων για τους Βαλκανικούς πολέμους. Ο αμέτρητος αριθμός θανάτων που ελάμβαναν χώρα λόγω της μάστιγας της φυματίωσης κατέστησε την «Σωτηρία» χώρο μελοθανάτων. Απο το 1919 η διοίκηση του νοσοκομείου περιήλθε στο κράτος, οπότε και επιτάθηκαν τα υφιστάμενα προβλήματά της. Με την έκσπαση της μικρασιατικής τραγωδίας, το νοσοκομείο κατέστη χώρος κοινωνικής αθλιότητας, αφού ένεκα των τραγικών συνθηκών διαβίωσης των ξεριζωμένων προσφύγων η φυματίωση θέριζε σαν δίστομο δρεπάνι, μεταδίδονταν με γεωμετρικό χαρακτήρα και οι πρόσφυγες συνέρρεαν κατά κύματα στην Σωτηρία, στεγασμένοι σε αυτοσχέδια τσίγγινα καταλύματα, αποζητώντας ελπίδα σωτηρίας. Το γεγονός αυτό εξώθησε τον ελληνορουμάνο λογοτέχνη Παναίτ Ιστράτι όταν το 1927 επεσκέφθη το νοσοκομείο, να επικαλεσθεί μια χαρακτηριστική φράση απο την «Κόλαση» του Δάντη για να καταδείξει την τραγικότητα του χώρου. Είπε συγκεκριμένα ότι στην είσοδο του νοσοκομείου θα άρμοζε να αναρτηθεί η επιγραφή «Εσείς όσοι μπαίνετε, αφήστε κάθε ελπίδα» !!! Τέλος σημειώνουμε ότι στην Σωτηρία νοσηλεύετο για χρόνια η αισθαντική και ευαίσθητη ποιήτρια μας Μαρία Πολυδούρη, της οποίας ο ανεκπλήρωτος έρωτας για τον επίσης μεγάλο μας ποιητή Κώστα Καρυωτάκη, κλόνισε ανεπανόρθωτα την υγεία της.
Το παρόν κείμενο είναι απόσπασμα από το βιβλίο μας «ΑΘΗΝΑ, ζαφειρόπετρα….», που πραγματεύεται τη ιστορική και πολιτισμική ταυτότητα της Αθήνας.
Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Συγγραφέας
www.panosavramopoulos.blogspot.gr
Αθήνα, 24-5-2020