Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος
Γράφει ο Πάνος Αβραμόπουλος
Μέσα
από την δίνη και τον χαλασμό για την ευλογημένη γη της Ιωνίας,
αναδύεται μια κορυφαία αναγεννησιακή φυσιογνωμία του σύγχρονου ελληνικού
διεπιστημονικού χώρου και της παγκόσμιας φιλοσοφικής σκέψης. Είναι ο
καθηγητής και ακαδημαϊκός Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος. Με την πνευματική
του πολυμέρεια, την ηθική του εμπνοή, την πολυεστιακή κοινωνική του
όραση, μέσω της οποίας επιχείρησε ως διανοούμενος σοβαρές τομές σε όλα
τα μείζονα ζητήματα της κοινωνικής και πολιτιστικής μας εκπόρευσης, αλλά
και το άφθιτο δημοκρατικό του φρόνημα, που πολλές φορές του κόστισε την
ελευθερία του, αλλά και σκληρές πολιτικές διώξεις, αποτύπωσε αδρά τον
ίσκιο του στα πολιτικά και πνευματικά μας δρώμενα, ο ιδεοφόρος αυτός
διανοούμενος της Σμύρνης. Σύνδρομο και διαπλαστικό της δημοκρατικής
αγωγής και παιδείας του Κωνσταντίνου Δεσποτόπουλου, είναι εδώ το
γεγονός, της απόλυσής του από το Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1947 και ο
εκτοπισμός του στη Μακρόνησο, όπου και παρέμεινε μέχρι το 1950, επειδή
το 1945 είχε αναλάβει την προεδρία του «Ελληνοσοβιετικού Συνδέσμου
Νέων». Ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος – του οποίου σημειωτέον ο δίδυμος
αδελφός Αλέξανδρος, καθηγητής και αυτός στο πεδίο της Ιστορίας,
ακολουθούσε σε απόσταση αναπνοής τον Κωνσταντίνο στα ηθικά αριστεία και
τις ακαδημαϊκές επιδόσεις -είδε το φως της ζωής στην Σμύρνη το 1913 και
έψαυσε όλο το ηθικό μεγαλείο του μικρασιατικού ελληνισμού, στις αγκάλες
του οποίου ροδάμισαν πολιτισμός, οι τέχνες και τα γράμματα. Βίωσε στην
νεαρή ηλικία με το έντονο άνοιγμα της ευαισθησίας του, τον χαλασμό της
Σμύρνης, αλλά φεύγοντας για την μητέρα Ελλάδα, έφερε μαζί του, την
αστείρευτη τάση για δημιουργία των ξεριζωμένων Μικρασιατών. Από νεαρή
ηλικία κατακτώντας όλα τα αριστεία, εξεδήλωσε τις αρετές μιας σπάνιας
και πολυεδρικής φυσιογνωμίας. Αριστεύσας στο περιβόητο Α΄ Λύκειο της
Πλάκας, που υπήρξε το πνευματικό ορμητήριο μεγάλων προσωπικοτήτων της
πολιτικής και ακαδημαϊκής μας σκηνής. Σ’ αυτά τα τρυφερά χρόνια της
νιότης μάλιστα θα συνδεθεί, με τους λαμπρούς επίσης διανοουμένους και
πολιτικούς, Παναγιώτη Κανελλόπουλο, Κωνσταντίνο Τσάτσο και Γεώργιο
Καρτάλη, που επηρέασαν σημαντικά τη σκέψη του και επέπρωτο από την
αδέκαστη ιστορική μοίρα, να σημαδέψουν την μοίρα του σύγχρονου
ελληνισμού. Αριστεύσας στη Νομική Αθηνών και παμψηφεί με άριστα το
διδακτορικό του στη Νομική, παρόλους τους αλλεπάλληλους περισπασμούς της
βιοτικής του μέριμνας. Ανήλθε στην καθηγεσία του Πανεπιστημίου Αθηνών
και εν συνεχεία δίδαξε σ΄ αυτό, στο Πάντειο, όπως και στο Πανεπιστήμιο
Nansy της Γαλλίας, φιλοσοφία του δικαίου και φιλοσοφία γενικότερα.
Ανακηρύχθηκε επίτιμος καθηγητής και διδάκτορας, πλήθους, υψηλού κύρους
ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων και έλαβε τα πιο περίσεπτα ηθικά
τρόπαια. Μεταξύ άλλων τιμήθηκε από τους προέδρους της ελληνικής, της
ιταλικής και της γαλλικής δημοκρατίας.Η επιστημονική οπτική του Κωνσταντίνου Δεσποτόπουλου, εστιάζει κυρίως σε θέματα φιλοσοφίας του δικαίου και εξειδικεύεται στον κλάδο της «πραξιολογίας», οπότε και επιχειρεί με εφαλτήριο αυτήν, την ζωτική αναδιάρθρωση και θεμελίωση της φιλοσοφίας του δικαίου. Με το βαθύβλυστο πνευματικό του σήμα, την έμπεδη επιστημονική του κρίση και την ευδόνητη ευαισθησία του, έχει δημιουργήσει ένα πολυεπίπεδο συγγραφικό έργο, που εκτείνεται σε 32 και πλέον τόμους και πραγματεύεται θέματα φιλοσοφίας, ιστορίας, πολιτικής, ενώ επιχειρεί παρεμβάσεις για όλα τα μείζονα προβλήματα της ελληνικής διάρκειας, στην αχανή λεωφόρου του χρόνου. Στο οιστρηλατημένο συγγραφικό του έργο δεσπόζουν τα έργα του για τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, αλλά και το κορυφαίο «Φιλοσοφία του Δικαίου». Ακόμα τα «Eπίμαχοι θεσμοί και άλλα θέματα» (1987), «Φιλοσοφίας Eγκώμιον» (1999), «Περί προσώπων και θεσμών» (2000), «Φήμη απόντων» (1995), «Φιλοσοφία και Θεωρία του Πολιτισμού» (2001), αλλά και τα ξενόγλωσσα «Etudes sur la liberte» (1974), «Aristote sur la famille et la justice» (1983), «La philosophie politique de Platon» (1997) κ.α. Ακοίμητη και γρηγορούσα συνείδηση δεν σιώπησε ποτέ και όρθωσε ανάστημα σαν πνευματικός άνθρωπος, σε όλα τα καίρια ζητήματα της κοινωνικής και πολιτικής μας ζωής. Για το ήθος του και το αδιάστατο επιστημονικό του εκτόπισμα, ο Δεσποτόπουλος επελέγη ως υπουργός Παιδείας το 1989 και το 1990 αντιστοίχως στις κυβερνήσεις Γρίβα και Ζολώτα. Τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από το 1984 και πρόεδρός της το 1993. Ενώ είναι ξένος εταίρος της Ακαδημίας της Ρουμανίας και της Ακαδημίας της Μασσαλίας. Σήμερα, μέσα από τις τάξεις της Ακαδημίας Αθηνών της οποίας την ηθική αρετή λαμπρύνει, παρεμβαίνει, νουθετεί και κατευθύνει για όλα τα μείζονα προβλήματα του τόπου. Είναι αδιαμφισβήτητα ένας από τους κορυφαίους του σύγχρονου ελληνισμού. Το παρόν κείμενό μου δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ» του Πύργου, στην στήλη «Μεγάλοι του σύγχρονου ελληνικού στοχασμού», αλλά και σε άλλα περιοδικά τέχνης και αισθητοκριτικής και είναι απόσπασμα απο το υπο έκδοση βιβλίο μου «Κορυφαίοι του σύγχρονου ελληνικού στοχασμού».
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος είναι M.Sc Δ/χος Μηχανικός Ε.Μ.Π.
Πηγή : www.panosavramopoulos.blogspot.gr