Άγιος Κωνσταντίνος και Αγία Ελένη
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Έχοντας σημαδέψει ανεξίτηλα την μακραίωνη ιστορία της Ορθοδοξίας, τόσον ο Άγιος Κωνσταντίνος που εισηγήθηκε και εφήρμοσε το περίφημο διάταγμα των Μεδιολάνων περί ανεξιθρησκείας – την δυνατότητα δηλαδή όλων των πολιτών της ρωμαϊκής τότε αυτοκρατορίας να πιστεύουν ελεύθερα σε όποιο λατρευτικό δόγμα θέλουν και να ασκούν συνάμα τα θρησκευτικά τους καθήκοντα – όσο και η Αγία Ελένη που ανακάλυψε με τις ανασκαφές της στους Αγίους τόπους - Ιεροσόλυμα, τον σταυρό μαρτυρίου του Κυρίου, διάγοντας παράλληλα έναν ενάρετο και θεόπνευστο βίο, αναγορεύτηκαν απο την ορθόδοξη εκκλησία μας σε σπουδαίες μορφές της.
Η Αγία Ελένη είδε το φώς της ζωής στο Δρέπανο της Βιθυνίας το 249 μ.Χ. σε μια φτωχή και ταπεινή οικογένεια. Ο πατέρας της ήταν πανδοχέας. Πάραυτα η αγία Ελένη απο νεαρή ηλικία διακρίθηκε για την προσήλωσή της στα χριστιανικά ήθη και τον ενάρετο τρόπο ζωής της. Όταν συμπλήρωσε τα 21 της χρόνια το 270 μ.Χ. νυμφεύθηκε τον Κωνσταντίνο τον Χλωρό, που ήταν αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού. Στάθηκε δίπλα του πρότυπο συζύγου και τον ακολούθησε σε όλες τις εκστρατείες της αυτοκρατορίας που επεβάλλετο ο Χλωρός να συμμετάσχει. Και το 174 μ.Χ. λίγα χρόνια μετά τον γάμο τους απέκτησαν ένα γιο τον Άγιο Κωνσταντίνο. Επέπρωτο απο την ιστορική μοίρα να γίνει ο Κωνσταντίνος, ο πρώτος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, αλλά και να αναγνωριστεί απο την ορθόδοξη εκκησία μας ως αγία μορφή της.
Το φως της ζωής ο Άγιος Κωνσταντίνος το είδε στην Ναϊσσό – σημερινη Νίσσα της Σερβίας. Έλαβε απο την μητέρα του Ελένη ευλαβική παιδεία, που τον μεγάλωσε με ξεχωριστή ηθική φροντίδα, διδάχτηκε τα γράμματα απο επιφανείς δασκάλους της εποχής, ενώ ο πατέρας του τον μύησε στα μυστικάς της στρατιωτικής τέχνης. Και οι τρείς αυτές κύριες κατευθυντήριες προεξαρχόντος του χριστιανικού του ήθους, ήταν που επικαθόρισαν τα ύστερα βήματα του Κωνσταντίνου στην ζωή.
Το 293 μ.Χ. θα αποτελέσει ένα σημαντικό ορόσημο στην οικογένεια του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Ο αυτοκράτορας της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας Διοκλητιανός, τοποθετεί τον Κωνσταντίνο τον Χλωρό, Καίσαρα των δυτικών επαρχιών, ήτοι Ισπανίας, Γαλατίας, Βρετανίας. Ωστόσο το πρωτόκολλο απαγόρευε στους ανώτατους αξιωματικούς της αυτοκρατορίας, να είναι παντρεμένοι με γυναίκες ταπεινής κοινωνικής καταγωγής. Έτσι ο Κωνσταντίνος ο Χλωρός αναγκάστηκε να διαζεύξει μετά απο 23 εγάμου βίο την Αγία Ελένη και παντρεύτηκε μια γυναίκα μεγαλοαστικής καταγωγής της εποχής την Θεοδώρα.
Ωστόσο ο Άγιος Κωνσταντίνος και η Αγία Ελένη παρέμειναν στο αυτοκρατορικό περβάλλον του Διοκλητιανού. Ο Άγιος Κωνσταντίνος μάλιστα με την διαρκή εκπαίδευση και επιμόρφωσή του, θα εξελιχθεί σε υψηλού επιπέδου στρατιωτική φυσιογνωμία του Διοκλητιανού και σιγά σιγά θα ανεβαίνει όλα τα υψηλά σκαλοπάτια της ιεραρχίας. Αφότου μάλιστα συμμετάσχει σε πλήθος πολεμικών επιχειρήσεων και των αυτοκρατορικών εκστρατειών, το 306 μ.Χ. ανεβαίνει στο ύπατο αξίωμα και ανακηρύσσεται Καίσαρας των Δυτικών Επαρχιών της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Λίγο αργότερα και αφού επιτύχει και μια λαμπρή στρατιωτική νίκη, επι του Καίσαρα των Ανατολικών Επαρχιών Λικίνου, το 324 μ.Χ. στην Ανδριανούπολη, καταλαμβάνει τον θρόνο της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Την λαμπρή και υψηλού πολιτικού και στρατιωτικού ήθους παρουσία του Μεγάλου Κωνσταντίνου στον θρόνο της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, θα σημαδέψουν ανεξίτηλα δυο σημαντικά γεγονότα. Το πρώτο είναι όπως προαναφέραμε η υπογραφή του Διατάγματος των Μεδιολάνων περί ανεξιθρησκείας το 313 μ.Χ., όπου και απάλλασσε τους χριστιανους πολίτες της επικράτειάς του, απο το άγος των ανελέητων μέχρι πρότινος διωγμών, με την δυνατότητα ελεύθερης και απρόσκοπτης πλέον άσκησης των λατρευτικών τους καθηκόντων και το δεύτερο είναι η μεταφορά της πρωτεύουσας της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, απο την Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη. Το γεγονός αυτό μάλιστα θα αποτελέσει την απαρχή της παγκόσμιας τότε πνευματικής και πολιτισμικής ακμής του Βυζαντίου, με 10 ακόλουθους αιώνες μεγαλουργού πνευματικής ακτινοβολίας. Και κατά μια περίεργη ιστορική συμμετρία μάλιστα, στα χέρια ενός Κωνσταντίνου θα γεννηθεί η κραταιά Κωνσταντινούπολη και στα χέρια ενός Κωνσταντίου επίσης του Παλαιολόγου, 10 αιώνες αργότερα θα πέσει το 1453 μ.Χ.
Αφότου ο γιός της Μέγας Κωνσταντίνος ανέλαβε το αξίωμα του αυτοκράτορα, η Αγία Ελένη, προσέφυγε στους Αγίους Τόπους – Ιεροσόλυμα για να διερευνήσει τα μέρη που έζησε και δίδαξε ο Ιησούς, να τα προβάλει και να τα αναδείξει. Στην μακρά της αυτή πορεία που ήταν συνάμα και ηθική ευχαριστεία πρός την θεία δύναμη που είχε καταξιώσει τον γιό της στο ύπατο αξίωμα της αυτοκρατορίας, η Αγία Ελένη έχτισε εκκλησίες, Μοναστήρια, διεξήγε ανασκαφές και βρήκε τον σταυρό Μαρτυρίου του Ιησού. Οι δυο κεντρικοί μάλιστα ναοί της Αναστάσεως και της Γεννήσεως στα Ιεροσόλυμα, είναι επιτεύγματα της ευλαβούς ηθικά δημουργίας της Αγίας Ελένης. Έχοντας τάξει σκοπό στην ζωής της, την ανάδειξη των τόπων στους οποίους δίδαξε και μαρτύρησε ο Χριστός μας, η Αγία Ελένη έμεινε μόνιμα στη Νικομήδεια, όπου και άφησε την τελευταία της πνοή σε ηλικία 80 ετών το 329 μ.Χ., απαρέγκλιτα προσηλωμένη με τον ενάρετο χριστιανικό βίο της, στην Ορθοδοξίας μας. Αλλά και ο Μέγας Κωνσταντίνος, που παρήγε ένα εμπνευσμένο και πολυεπίπεδο αυτοκρατορικό έργο, κεντρικός πυρήνας του οποίου ήταν η συμπόρευση με το χριστιανικό ήθος, λίγο πριν φύγει απο την ζωή, βαπτίσθηκε χριστιανός. Εξεμέτρησε το ζην σε ηλικία 63 ετών, το 337 μ.Χ. στις 21 Μαΐου. Η ορθόδοξη εκκλησία μας τιμά την μνήμη του Μέγα Κωνσταντίνου όπως εξάλλου ονομάστηκε για τα μεγαλουργά ηθικά επιτεύγματά του και της άξιας και ενάρετης μητέρας του Αγίας Ελένης, κάθε χρόνο στις 21 Μαΐου. Το παρόν κείμενο, έχει δημοσιευθεί σε εφημερίδες της Ηλείας και σε περιοδικά κοινωνικού προβληματισμού.
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι Α΄ Αναπληρωματικός Δημοτικός Σύμβουλος Αθηναίων
www.panosavramopoulos.blogspot.gr