Η πρώτη λευτεριά …. Ιστορία της Βορείου Ηπείρου (Μέρος 12-ο)
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Άσβεστος υπήρξε ο πόθος της ελευθερίας στους ανυπόταχτος Βορειοηπειρώτες. Με κάθε τρόπο και σε κάθε πρόσφορη ευκαιρία εργάζονταν άοκνα για την απελευθέρωση της Βορείου Ηπείρου. Αφότου έλαβε λοιπόν χώρα η ανοικοδόμηση και η ανασυγκρότηση του απελεύθερου από τους Οθωμανούς ελληνικού κράτους, οι βορειοηπειρώτες πάλευαν διαρκώς για την ελευθερία τους. Στα 1854 ξέσπασε η επανάσταση στα χωριά του Ραδοβιζίου Άρτας, η οποία επεκτάθηκε μέχρι το Αργυρόκαστρο. Πάραυτα κατεπνίγη μέσα στο αίμα. Λίγα χρόνια αργότερα το 1878 και με εστία το Λυκούρσι των Αγίων Σαράντα, εκδηλώθηκε μια νέα επανάσταση την οποία επίσης οι Τούρκοι κατέπνιξαν στο αίμα κατασφάζοντας όλον τον πληθυσμό και παραδίδοντας στην φωτιά όλα τα χωριά της μαρτυρικής περιοχής των Αγίων Σαράντα. Για μιαν ακόμα φορά οι Βορειοηπειρώτες κατέβαλαν βαρύ φόρο αίματος, για να ανακτήσουν την ελευθερία τους. Αλλά προφανώς κανένα αντίμετρο θανάτου από τους Τούρκους, δεν μπορεί να υποστείλει την απελευθερωτική τους ορμή.
Καθώς λοιπόν ρίχνονται τα σπέρματα για τον μακεδονικό αγώνα και ιδρύεται η «Μακεδονική Εταιρεία» με πρωτεργάτες τον εκδότη του «ΕΜΠΡΟΣ» Δημήτρη Καλαποθάκη, τον Παύλο Μελά και άλλους φλογισμένους πατριώτες, ιδρύεται και η «Ηπειρωτική Εταιρεία» με πρωτεργάτες τον Σπύρο Μήλιο από την Χειμάρρα, τον Παναγιώτη Δαγκλή από την Νιβίτσα των Αγίων Σαράντα και άλλους αδούλωτους Βορειοηπειρώτες, που συγκροτούν μέτωπο για την απελευθέρωση της τιμημένης βορειοηπειρωτικής γής. Παραθέτουμε εδώ και τον όρκο των Μελών της «Ηπειρωτικής Εταιρίας» της οποίας ηγείτο ο Σπύρος Μήλιος : «Ορκίζομαι επί του ιερού ευαγγελίου, εις το όνομα της μίας και αδιαιρέτου και ομοουσίου Αγίας Τριάδος, ότι θέλω χύσει και την τελευταία ρανίδα του αίματός μου, προς απελευθέρωσιν της φιλτάτης μου πατρίδος Ηπείρου όταν διαταχθώ πρός τούτο, και ότι θέλω τηρήσει απόλυτον εχεμύθειαν περί του σκοπού και του έργου της εταιρείας, εν ή δε περιπτώσει φανώ επίορκος να υφίσταμαι τας συνεπείας του περί ποινών μυστικού άρθρου και να είμαι επικατάρατος». Έτσι η έκσπαση των βαλκανικών πολέμων, τους βρίσκει έτοιμους για δράση. Με οργανωτικό νού τον φωτισμένο και μαχητικό Σπύρο Μήλιο, οι Χειμαρριώτες επαναστατούν πρώτοι στην περιοχή της Βορείου Ηπείρου και κατορθώνουν μόνοι τους χωρίς την συνδρομή του ελληνικού στρατού, να απελευθερώσουν την ιστορική Χειμάρρα στις 5 Νοεμβρίου του 1912. Την ίδια χρονική περίοδο ο ελληνικός στρατός γνωρίζοντας, μέρες ανείπωτης δόξης, προελαύνει και απελευθερώνει μία-μία τις πόλεις της Μακεδονίας. Ήδη στις 12 Οκτωβρίου του 1912 έχει απελευθερώσει την Πρέβεζα και την Κοζάνη, στις 6 Νοεμβρίου του 1912 την Φλώρινα, στις 14 Νοεμβρίου 1912 την Καστοριά και την ιστορική 7-η Δεκεμβρίου 1912 απελευθερώνει την μαρτυρική Κορυτσά.
Ο άνεμος ελευθερίας πνέει πλέον στα άγια χώματα της Β. Ηπείρου. Λίγο αργότερα στις 21 Φεβρουαρίου 1913 ο διάδοχος Κωνσταντίνος εισέρχεται θριαμβευτής και απελευθερώνει τα Ιωάννινα. Και μόλις σε λίγες μέρες αργότερα, σε μια ιστορική προέλαση, ο ελληνικός στρατός καθιστώντας πραγματικότητα το όραμα του Πατροκοσμά του Αιτωλού, απελευθερώνει μια προς μία όλες τις πόλεις της Βορείου Ηπείρου. Στις 23 Φεβρουαρίου του 1913 ελευθερώνεται το Λεσκοβίκι, στις 27 Φεβρουαρίου του 1913 ελεύθερη η Πρεμετή, στις 3 Μαρτίου 1913 ελεύθερες οι Αργυρόκαστρο, Κλεισούρα, Δέλβινο, και στις 4 Μαρτίου 1913 ελεύθεροι οι Άγιοι Σαράντα και το Τεπελένι. Ακάθεκτος στην προέλασή του ο ένδοξος ελληνικός στρατός, ήταν έτοιμος να απελευθερώσει και τον Αυλώνα και μόνον η απροκάλυπτη ιταλική παρέμβαση, με την ακόλουθη απειλή της Ελλάδος, απέτρεψε το γεγονός αυτό.
Είχαν μεσολαβήσει 5 αιώνες «βαριάς και απαραδειγμάτιστης δουλείας» και να που τώρα ο άνεμος της ελευθερίας, φυσούσε στην μαρτυρική ελληνική γη της Βορείου Ηπείρου !!!
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι Α΄ Αναπληρωματικός Δημοτικός Σύμβουλος Αθηναίων
www.panosavramopoulos.blogspot.gr