«Περπατώντας στην Αθήνα»
Νίκος Βατόπουλος
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Γνωστός ρέκτης της ομορφιάς του αστικού τοπίου της Αθήνας – με όλες τις εκφάνσεις του πολιτισμικού του φορτίου, ήτοι αρχιτεκτονική, κοινωνικό ήθος και συμπεριφορές – ο Νίκος Βαρτόπουλος και διατηρώντας εδώ και χρόνια μα έξοχη αθηναιογραφική στήλη στην «Καθημερινή» τις «Πτυχές», μας έδωσε πρίν λίγες μέρες έναν ωραίο τόμο υπο τον τίτλο «Περπατώντας στην Αθήνα, από το έγκυρο «Μεταίχμιο», που αποτυπώνει με μοναδική ηθική ενάργεια, πανοραμικά στιγμιότυπα της παλιάς αισθητικής ταυτότητας, της λατρεμένης μας Αθήνας. Αρχιτεκτονικές τάσεις, προσόψεις, θυρεοί, μαρμαρένιοι κιλλίβαντες, μετώπες, ακροκέραμα, περίτεχνες σκάλες, αριστοτεχνικοί πεσσοί, ξυλόγλυπτοι διάκοσμοι, σιδερένια περίτεχνα μπαλκόνια με σκαλιστά ανθέμια και κύκνους, αλλά και μοναχικά δρομάκια, με ένα έξοχο τρόπο συνθεμένα, συνιστούν αυτόν τον μοναδικό διάκοσμο του νέου Βιβλίου του Νίκου Βατόπουλου, που μας αναρριπίζει σπάνιες αισθητικές μνήμες της πόλης που όλοι αγαπήσαμε. Και μέσα από αυτούς του αισθητικούς περιπάτους στην πόλη, ο συγγραφέας αποτυπώνει με την γνωστή μαστοριά της λεπταίσθητης και πολύχρωμης γραφίδας του, όλο το μεγαλείο και την αρχοντιά της αστικής Αθήνας, στην χρονική οδοιπορία του 20-ου αιώνα. Από τα πρώτα σκιρτήματα του αστικού εκσυγχρονισμού στην πόλη στις αρχές του 20-αιώνα, την πολιτισμική και καλλιτεχνική έξαρση του μεσοπολέμου, μέχρι και τις αστικές αναλαμπές της μεταπολεμικής μας ζωής, στις οποίες αρχίζει σιγά – σιγά να αχνοφέγγει, η φυγή και η αποξένωση από την αισθητική αρχοντιά και το κάλλος της παλιάς Αθήνας. Σε αυτές τις περιδιαβάσεις του – περιπάτους στην πόλη, ο Βατόπουλος παρακολουθεί τις χάρες, τις ομορφιές, τους ενθουσιασμούς και τα φτερουγίσματά της, που κάποτε μας κληροδότησαν, μια σπάνια αισθητική, πολιτισμική αρχοντιά. Στα εγκαταλειμμένα παλιά αρχοντικά, τις καταρρέουσες σπάνιες προσόψεις και τα διαμελισμένα μπαλκόνια των παλιών εναπομεινάντων αριστοτεχνικών κτιρίων της παλιάς Αθήνας, από του Μακρυγιάννη έως τα Πατήσια, με μόνιμο άξονα επιστροφής το κέντρο της πόλης, είναι ανάγλυφα αποτυπωμένα, το όνειρο, η πλησμονή, η κοινωνική αρχοντιά και η έξαρση του αστικού μεγαλείου, της παλιάς ταυτότητας της πόλης. Για να φαντάζουν σήμερα όπως σημειώνει ο συγγραφέας, «ξεθωριασμένες φωτογραφίες νέων, σε παλιά κοιμητήρια».
Τα κείμενα και οι φωτογραφίες του βιβλίου, είναι όπως αναφέρει ο Ν.Β «σπαράματα πρόσφατων μοναχικών περιπλανήσεων σε δρόμους της Αθήνας». Και αποτελούν μια ελεγεία στον πολιτισμό που γέννησε η πόλη και που εξακολουθεί και σήμερα να αναφύεται, έστω και αν μοιάζει «απρόσκλητος», «περιθωριοποιημένος» και «αγνοημένος», κατά τον συγγραφέα. Ο τόμος με την αισθητική πληρότητα της πολυφρόντιστης έκδοσης του «Μεταίχμιου» και μάλιστα σε οικολογικό χαρτί, το γλαφυρό του ύφος, την ζωντανή δοκιμιακή του γλώσσα, που αποπνέει την πολυεδρική παιδεία και πνευματική αγωγή του Νίκου Βατόπουλου, είναι ένας ύμνος στην αισθητική και πολιτισμική ταυτότητα της πόλης και τον συνιστούμε ανεπιφύλακτα, σε κάθε Αθηναίο, που αποζητά να γνωρίσει τις ομορφιές της Αθήνας. Παραθέτουμε ένα έξοχο χωρίο, που αναδύει αυτό το μοναδικό άρωμα της γραφίδας του Νίκου Βατόπουλου, όπου και αναφέρεται σε ένα γκρεμισμένο αρχοντικό επι της οδού Τσαμαδού 29 στα Εξάρχεια. «Αν υπήρχε κάτι που με έθλιβε στην προοπτική απώλειας αυτού του αθηναϊκού σπιτιού, αυτό ήταν το αυθεντικό ρόδινο χρώμα του, εκείνο το κεραμιδί της Αττικής, σε ταιριαστή αρμονία με την κυανή ταινία, που έτρεχε σαν ζωοφόρος κάτω από το γείσο της στέγης. Αλλά και ο εξώστης με τους τρείς ανάγλυφους μαρμάρινούς κιλλίβαντες, τα φουρούσια, ήταν εντυπωσιακός. Υπήρχαν δυο μπαλκονόπορτες και τα κάγκελα είχαν ανθέμια και κύκνους. Μικροί και κομψοί θυρεοί στεφάνωναν τα τέσσερα παράθυρα του ορόφου και τα μαρμάρινα φουρούσια είχαν ελικοειδή φυτικά σύμβολα. Μια σειρά από πήλινα ακροκέραμα, με βαθμό απώλειας περίπου 60%, διέτρεχε σαν πήλινη γιρλάντα το σπίτι πάνω από την γαλανή ταινία και κάτω από το στηθαίο της στέψης». Απαράμιλλη αληθινά περιγραφή από τον συγγραφέα, που με την πλαστικότητά του, σαρκώνει μπρός στα μάτια μας έναν ολάκερο κόσμο και όλο το ηθικό φέγγος και θάμπος της παλιάς αριστοκρατικής Αθήνας, που όλοι μας αγαπήσαμε. Ο Νίκος Βατόπουλος, με το γνωστό πνευματικό του ήθος, έκανε μια έξοχη συγγραφική δουλειά και μας καθιστά με το παραπάνω βιβλίο του πλουσιότερους, προσφέροντας μέσα από τις πολυδύναμες αισθητικά σελίδες του, την ευκαιρία να ψαύσουμε το μεγαλείο της παλιάς Αθήνας και να εγκολπωθούμε τα σπάνια και έξοχα αισθητικά της ορόσημα. Στον αδαμάντινο φίλο Νίκο Βατόπουλο, που μας τιμά με την φιλία του, εκφράζουμε από καρδιάς τα θερμά μας συγχαρητήρια και του ευχόμαστε ολόθερμα, να είναι καλοτάξιδο !
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι Α΄ Αναπληρωματικός Δημοτικός Σύμβουλος Αθηναίων
www.panosavramopoulos.blogspot.gr