Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος (Μέρος Δέκατο Έκτο)
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Σημειώνουμε ακόμα το γεγονός της γέννησης του διαδόχου Κωνσταντίνου του Α΄ στον οποίον αποδίδεται και αντίπερα προς τις επιταγές του Συντάγματος ο αριστοκρατικός τίτλος ευγενείας «Δούκας της Σπάρτης». Το Σύνταγμα του 1864 ρητά υπαγορεύει «Είς έλληνας πολίτας τίτλοι ευγενείας, ή διακρίσεως ούτε απονέμονται ούτε αναγνωρίζονται» και στο άρθρο του 3. Άξια μνείας είναι εδώ η συμβολή του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας κατά την περίοδο της πρωθυπουργίας του 1869-1870. Ήταν η εμφανής η γεωγραφική εξάπλωση της χώρας και η συνακόλουθη απόκτηση θεσμικού οπλοστασίου. Πάραυτα η πολιτική αστάθεια ως σύνηθες φαινόμενο της πολιτικής σκηνής συνέχισε να την ταλανίζει. Το 1875 είναι η χρονιά που λαμβάνουν χώρα τα «Στηλιτικά». Περί τίνος όμως πρόκειται; Αναφερόμαστε στην επαχθή πολιτικά μεθόδευση της κυβέρνησης μειοψηφίας του Δημητρίου Βούλγαρη, προκειμένου να εκλέξει πρόεδρο της Βουλής. Η κυβέρνηση Βούλγαρη τότε προκάλεσε ψηφοφορία στην οποία δεν συμμετείχαν οι μη ορκισθέντες ακόμα και έτσι κατόρθωσε να εκλέξει πρόεδρο με ογδόντα δυο μόνο ψήφους. Την επαύριο ο Αθηναϊκός τύπος κατ΄ αντιστοιχία προς την τακτική της Αρχαίας Αθήνας, όπου αναγράφονταν σε μαρμάρινες στήλες τα ονόματα των ατιμαζομένων πολιτών, έγραψε σε λευκές σελίδες των εφημερίδων τα ονόματα των βουλευτών στηλιτεύοντας τους εξου και τα όνομα «Στηλιτικά», στην πολιτική αυτή μεθόδευση. Τα γεγονότα αυτά οδηγούσαν την Ελλάδα όλο και περισσότερο σε αδιέξοδο. Σ΄αυτό το ευδιάπλαστο πολιτικά τοπίο κάνει την εμφάνισή του με δυο πύρινα άρθρα εν είδει παρέμβασης τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 1874 ο μεγάλος Χαρίλαος Τρικούπης. Το πρώτο του υπο τον τίτλο «Τις πταίει» στην εφημερίδα «Καιροί» στις 29 Ιουνίου του 1874 και το δεύτερο υπο τον τίτλο «Παρελθόν και ενεστώς» στις 9 Ιουλίου του 1874 στην ίδια εφημερίδα. Αντικείμενο αυτής της ρηξικέλευθης αρθρογραφίας του Χαριλάου Τρικούπη, ήταν η πολιτική αστάθεια τα συμπτώματα διαφθοράς της πολιτικής τάξης της Ελλάδος, όπως και οι αλλεπάλληλες παρεμβάσεις του βασιλέως κατά το δοκούν στα πολιτικά μας πράγματα. Σχολίαζε μάλιστα καυστικά τη «θεωρία του κηπουρού» που είχε διατυπώσει ο βασιλιάς διατεινόμενος ότι εδύνατο να διορίζει πρωθυπουργούς της αρεσκείας του, ανεξαρτήτως της εμπιστοσύνης της Βουλής. Μάλιστα η κριτική του για την διαφθορά του πολιτικού μας προσωπικού είχε επισύρει και την φυλάκισή του. Χρονικά είμαστε στην άνοιξη του 1875, οπότε και η κυβέρνηση Δ. Βούλγαρη μετά τα «Στηλιτικά» της 19-ης Μαρτίου του 1875 παραιτείται. Και εδώ συμβαίνει το εξής εκπληκτικό Ο βασιλεύς Γεώργιος ο Α’ δίνει εντολή σχηματισμού κυβερνήσεως στον μέχρι χτές σφοδρό επικριτή του Χαρίλαο Τρικούπη. Η κυβέρνηση του Χαριλάου Τρικούπη θα μείνει για πέντε μήνες στην εξουσία, μες τους οποίους διεξαγάγει εκλογές με στόχο να αποσαφηνιστούν οι προϋποθέσεις διορισμού κυβέρνησης, έτσι ώστε αυτή όμως να είναι βιώσιμη. Να αντιμετωπιστεί δηλαδή η πολιτική κακοδαιμονία της ακυβερνησίας του τόπου.
Πράγματι έγιναν εκλογές τον Ιούλιο που οδήγησαν σε νέα Βουλή. Και στον εναρκτήριο λόγο του ο βασιλιάς Γεώργιος, τον «Λόγο του θρόνου» όπως αποκαλείται διάβασε ένα μεταρρυθμιστικό κείμενο, που είχε συντάξει ο Χαρίλαος Τρικούπης και που με το οποίο γίνονταν παρέμβαση στα συνταγματικά πράγματα της χώρας. Με βάση αυτό το κείμενο γίνονταν δεκτή από τον βασιλέα η «Αρχή της Δεδηλωμένης» , βάσει της οποίας ο βασιλιάς θα διόριζε πρωθυπουργό αυτόν που διέθετε την εμπιστοσύνη της Βουλής. Πρόκειται πραγματικά για μια ιστορική μεταρρυθμιστική παρέμβαση που δρομολόγησε ραγδαίες εξελίξεις στην δημοκρατικότερη διακυβέρνηση της χώρας. Ο Χαρίλαος Τρικούπης ηγήθηκε ενός κομματικού σχηματισμού που όμως δεν κατόρθωσε να λάβει την πλειοψηφία στη Βουλή. Κατά τραγική ειρωνεία δηλαδή ο πολιτικός που εισηγήθηκε το ρηξικέλευθο δημοκρατικό μέτρο της «Δεδηλωμένης» δεν είχε κατορθώσει να αποσπάσει πλειοψηφία, την οποία ωστόσο είχε λάβει μια επίσης χαρισματική προσωπικότητα της ελληνικής πολιτικής σκηνής που διετέλεσε ήδη τέσσερις φορές πρωθυπουργός της χώρας, ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος. Με το «λόγο του θρόνου» λοιπόν το 1875 ο βασιλικός θεσμός μετακινούνταν προς μια προοδευτικότερη φάση, εισάγοντας την κοινοβουλευτική του έκφραση. Ωστόσο θα περάσει ένας ολόκληρος αιώνας για να φθάσουμε στην κοινοβουλευτική μας ακεραίωση με το Σύνταγμα του 1975 και την πολιτικά σταθερή Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία. Στη φωτογραφία ο εμπνευσμένος πολιτικός μας άνδρας Αλέξανδρος Κουμουνδούρος. Με την πολυμερή πολιτική παρουσία του συνέδραμε τον εκσυγχρονισμό του κράτους, αλλά και την γεωγραφική επέκτασης της Ελλάδος, με την ανάκτηση των χαμένων μας εδαφών. Δικαίως θεωρείται στις μεγαλύτερες πολιτικές φυσιογνωμίες της συγχρόνου Ελλάδος, μαζί με τους Ιωάννη Καποδίστρια, Χαρίλαο Τρικούπη κ.α. Συνεχίζεται …
www.panosavramopoulos.blogspot.gr