Στην σκιά της Μελίνας ....
Ο κ-ος Σπύρος Μερκούρης – επίτιμος πρόεδρος του Δικτύου Πολιτιστικών Πρωτευουσών της Ευρώπης - που κάθε στιγμή αναδύει την ηθική λεβεντιά και την γλυκύτητα της αξέχαστης Μελίνας, μας μίλησε για ορισμένες πολύ ενδιαφέρουσες πολτισμικές παρεμβάσεις διεθνούς κύρους που κάνει τώρα, αλλά και σημαντικές πρωτοβουλίες του στο πεδίο του πολιτισμού, στο παρελθόν. Τούτη την περίοδο επιλαμβάνεται μιας παγκόσμιας πρωτοβουλίας που φέρει το όνομα «Οι δρόμοι του μεταξιού και του πολιτισμού», που έχει ως κεντρικούς άξονες την Κίνα και την Ελλάδα και στοχεύει στο να στήσει μια παγκόσμια πολιτισμική ανθρωπογέφυρα, μέσα απο την οποία όλοι οι λαοί που διατρέχουν αυτή την γέφυρα, να προβούν σε συνέργειες στο φάσμα του πολιτισμού, των τεχνών και των γραμμάτων και να αναδείξουν τα σπουδαία πολιτισμικά τους προϊόντα. Αεικίνητος για δεκαετίες επίσης στο πεδίο του πολιτισμού ο κ-ος Σπύρος Μερκούρης, έχει πραγματώσει πολύ ενδιαφέροντα πολιτισμικά events, με κέντρο το Αρχιπέλαγος Αιγαίο, την εικαστική μας δημιουργία, τον ολυμπισμό και την παγκόσμια εκεχειρία και βεβαίως το μέγα εθνικό πολιτισμικό μας ζητούμενο, την επιστροφή των Ελγίνειων Μαρμάρων του Παρθενώνα, για τα οποία η αοίδιμη Μελίνα αφιέρωσε την ζωή της.
Δεν αποφύγαμε τον πειρασμό και με την ιδιότητά μας του Α΄Αναπληρωματικού Δημοτικού Συμβούλου της Αθήνας, να ζητήσουμε μια ευσύνοπτη ιστορική ξενάγηση στην αυτοδιοικητική παρουσία του παπού του κ-ου Σπύρου Μερκούρη, που φέρει και ο ίδιος το όνομά του και σφράγισε στην κυριολεξία τα δημοτικά δρώμενα της Αθήνας μας. Οπότε και μας μετέφερε αίφνης, στο ιστορικό θάμπος της σπουδαίας αυτής οικογένειας της πόλης. Ο Σπύρος Μερκούρης λοιπόν υπήρξε ο μακροβιότερος Δήμαρχος Αθηναίων και επιλήφθηκε στις δημιουργικές θητείες του, μεγάλα αναπτυξιακά έργα, που άλλαξαν άρδην την φυσιογνωμία της πόλης, αλλά και τον αναπτυξιακό προσανατολισμό της. Σ΄αυτά προεξάρχουν το Υδραγωγείο, η χάραξη δρόμων, ο εξωραϊσμός του Ά νεκροταφείου της Αθήνας, η δημιουργία κρηνών για την εξασφάλιση της υδροδότησης στις συνοικίες και πλείστα άλλα σημαντικά έργα για τη εποχή του. Στο αξίωμα του δημάρχου ανήλθε εκλεγόμενος το 1899 και παρέμεινε στο δημοτικό θώκο μέχρι το 1914, τρείς συνεχόμενες αυτοδιοικητικές θητείες !!! ασύλληπτο ρεκόρ απο τότε μέχρι σήμερα. Δεν ήταν άγευστη όμως και απο πίκρες η πολιτική παρουσία του παπού του μας είπε ο κ-ος Σπύρος, όπως συμβαίνει με όλους τους πολιτικούς. Ευρισκόμενος στο αντίπαλο στρατόπεδο απο τον Βενιζέλο, υπέστη ήττα απο τον Βενιζελογενή Εμμανουήλ Μπενάκη, που ήταν μια περίοδο στην ρότα των πραγμάτων. Αλλά στην δύση της αυτοδιοικητικής του παρουσίας, ο αξέχαστος Δήμαρχος της Αθήνας Σπύρος Μερκούρης, θωρακισμένος με την αγάπη του αθηναϊκού λαού που τον λάτρευε και έχοντας απέναντί του όλους τους κραταιούς πολιτικούς αρχηγούς, κατήγε μια σπουδαία αυτοδιοικητική νίκη το 1929, επανέκαμψε πολιτικά και ολοκλήρωσε την παρουσία του στο γίγνεσθαι της Αθήνας, το διάστημα 1929-1932. Παράλληλα το 1881 ο Σπύρος Μερκούρης, είχε διατελέσει και Διευθυντής του Δημοτικού Νοσοκομείου «Ελπίς».
Για να κλείσει η τόσο ενδιαφέρουσα συζητήσή μας, με την αναπότρεπτη αναφορά στην μεγάλη μας ελληνίδα Μελίνα Μερκούρη, τιμημένη αδελφή του κ-ου Σπύρου, που σφράγισε με τα ιδεοφόρα βήματά της, την πολιτισμική μας δημιουργία στον 20-ο αιώνα και προέβη σε πλήθος θεσμικών παρεμβάσεων ως υπουργός πολιτισμού, που άλλαξαν άρδην τον πολιτισμικό χάρτη της Ελλάδος. Να θυμίσουμε ενδεικτικά την δημιουργία του θεσμού των Πολιτιστικών Πρωτευουσών της Ευρώπης, την δημιουργία του θεσμού των Δημοτικών Περιφερειακών Θεάτρων, που ανέστησαν πολιτισμικά την άνυδρη και ξεχασμένη επαρχία, την κορυφαία δημιουργία του παγκοσμίου κύρους Μουσείου Ακροπόλεως – για το οποίο ανάλωσε η Μελίνα όλη την ηθική της ικμάδα – όπως επίσης και τις άοκνες και ανύσταγες προσπάθειές της για την διεθνοποίηση του θέματος της επιστροφής των Ελγίνειων μαρμάρων στον Παρθενώνα κ.α. Πάνω απο όλα όμως προεξάρχει στην ηθική και πολιτική βιοτροπία της μεγάλης αυτής Ελληνίδας του 20-ου αιώνα, η απάντησή της στην ηθική ασχήμια της Χούντας όταν της αφαίρεσε το Διαβατήριο και την ελληνική υπηκοότητα, για τους πύρινους λόγους της στο εξωτερικό και τους αγώνες της για την επάνοδο της δημοκρατίας στην Ελλάδα «Γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα» !!! Με αυτή την εξαίσια εμπειρία, στο ηθικό θάμπος και την μεγαλουργία των Μερκούρηδων, ανανεώσαμε το ραντεβού μας, για την επόμενη συζήτησή μας με τον ευγενέστατο κ-ο Σπύρο Μερκούρη. Τον ευγενή αυτό αστό, που καθώς περπατά στους δρόμους της Αθήνας, μας θυμίζει με το προσηνές χαμόγελο και την απλότητά του, το μεγαλείο και την δόξα μιας άλλης Αθήνας...
Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
M.Sc Δ/χος Μηχανικός Ε.Μ.Π., συγγραφέας
www.panosavramopoulos.blogspot.gr