Ο δήμαρχος Αθήνας Μιχαήλ Μελάς
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Και μόνο για το γεγονός ότι υπήρξε πατέρας του αοίδιμου εμπνευστή και ήρωα του Μακεδονικού Αγώνα Παύλου Μελά, ο Μιχάλης Μελάς, έχει γράψει το όνομά του με χρυσά γράμματα στο πάνθεον της ελληνικής ιστορίας. Πολυεδρική παρουσία, καινοτόμο και ανήσυχο πνεύμα ο Μιχάλης Μελάς, αποτύπωσε αδρά το στίγμα του στην κοινωνική και πολιτική σκηνή της Ελλάδος στον 19-ο αιώνα. Είδε το φως της ζωής στην Ερμούπολη της Σύρου το 1833 και πέθανε στις 17 Ιουνίου του 1897, μετά απο αιφνίδια ασθένεια. Η οικογένειά του ήταν αριστοκρατική οικογένεια της Ηπείρου, με μεγάλη κοινωνική ισχύ και ήρε την καταγωγή της στις μεγάλες οικογένειες του Βυζαντίου. Πατέρας του Μιχάλη Μελά ήταν ο Γεώργιος Μελάς, που αποτέλεσε μέλος της Φιλικής Εταρείας. Με την αποπεράτωση των εγκύκλιων σπουδών του ο Μιχάλης Μελάς σπούδασε νομικά στο Παρίσι και κατόπιν εστράφη στο εμπόριο.Δίκην της εμπορικής του δραστηριότητας απέκτησε πελώρια περιουσία, που του επέτρεψε να ασχοληθεί ενεργά με την πολιτική και βεβαίως να οικοδομήσει τους πυλώνες της κοινωνικής του ισχύος. Έκανε εμπόριο σιτηρών και ειδικώτερα εισήγε σιτάρι απο την Ρωσία στη Μασσαλία της Γαλλίας και το Λονδίνο. Ως προς του πολιτικούς του προσανατολισμούς υπήρξε επιστήθιος φίλος και συνεργάτης του μεγάλου μεταρρυθμιστή Χαριλάου Τρικούπη. Επιλογή που του χάρισε φίλους, αλλά και μεγάλους εχθρούς...
Ερχόμενος μόνιμα στην Αθήνα το 1874, πολύ σύντομα εξακτίνωσε το κοινωνικό του κύρος και ξεχώρισε στην αθηναϊκή κοινωνία. Πρωτοστάτησε στην ίδρυση της Αθηναϊκής Λέσχης το 1875, στο κτίριο της οποίας στην οδό Πανεπιστημίου, είχε την οικογενειακή του οικία και χρημάτισε πρόεδρός της απο το 1882 έως το 1886 και απο το 1888 έως το 1897. Στην κεντρική πολιτική μας σκηνή θα μπεί το 1890 εκλεγόμενος βουλευτής Αττικής και στο χρονικό διάστημα 1891 έως 1894 διετέλεσε Δήμαρχος Αθηναίων, όπου και παρήγε ένα πολυεπίπεδο δημοτικό έργο. Πάραυτα το 1894 θα παυθεί βιαίως απο δήμαρχος, απο τον πρωθυπουργό Θεόδωρο Δηληγιάννη, με τον οποίο ήταν σε μεγάλη αντιπαράθεση, ως κεντρικός υποστηρικτής του μεγάλου Χαρικλάου Τρικούπη. Σημειώνουμε ακόμα ότι ο Μιχάλης Μελάς συμμετείχε ως υποψήφιος δήμαρχος και στις δημοτικές εκλογές του 1883, αλλά ητήθη απο τον Δημήτριο Σούτσο.
Ως φόγερός πατριώτης ο Μιχάλης Μελάς πρωτοστάτησε στις πατριωτικές κινήσεις της εποχής τόσο για την Μακεδονία μας, όσο και για κάθε άλλο κομματι ελληνικής γής, όπου δονούνταν ελληνική καρδιά και αυτό τον πατριωτικό παλμό, μετέδωσε και στον γιό του Παύλο, που σήκωσε στους περήφανους ώμους του τον Μακεδονικό αγώνα και έκανε όλους τους έλληνες να δακρύσουν με τον ηρωϊκό θανατό του. Σ΄αυτό το πλαίσιο το 1878 χρηματισε ταμίας της Εθνικής Άμυνας και το 1897 πρόεδρος της Εθνικής Εταιρείας. Παράλληλα υπήρξε απο τα ιδρυτικά μέλη του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού και μεγάλος συνάμα χορηγός του και ευεργέτης. Ακόμα διετέλεσε για πολλά χρόνια πρόεδρος του Γαλλικού Καλλιτεχνικού Συλλόγου στην Μασσαλία. Τέλος στην πολύπλαγκτη αυτή κοινωνική, πολιτισμική και πολιτική του παρουσία, υπήρξε το διάστημα 1886 έως 1888 πρόεδρος της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Του άρεσε πολύ η τέχνη και ως φιλότεχνος είχε δημιουργήσει μια σπανίας αξίας συλλογή απο έργα επιφανών ζωγράφων της εποχής του. Να σημειώσουμε ακόμα ότι ο Δήμαρχος Μιχάλης Μελάς, υπήρξε απο τους πρώτους που έφτιαξαν παραθεριστική κατοικία στην Κηφισιά. Ο αδόκητος θάνατος της πολυεδρικής αυτής πολιτικής και κοινωνικής φυσιογνωμίας, σκόρπισε άφατη θλίψη σε ολάκερη την αθηναϊκή κοινωνία, περίσεπτο μέλος της οποίας πάντοτε υπήρξε. Το παρόν κείμενο είναι απόσπασμα από το κυκλοφορούν βιβλίο μου «ΑΘΗΝΑ, ζαφειρόπετρα…..», που αναφέρεται στην πολιτισμική, αυτοδιοικητική και ιστορική ταυτότητα της Αθήνας μας.
* Ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι M.Sc Δ/χος Μηχανικός Ε.Μ.Π., Α΄Αναπληρωματικός Δημοτικός Σύμβουλος Αθηναίων
www.panosavramopoulos.blogspot.gr