Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος (Μέρος Τρίτο)
Γράφει ο ΠΑΝΟΣ Ν. ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ
Οι
κεντρικοί πυλώνες πάνω στους οποίους επιχείρησε να στήσει το απελεύθερο
ελληνικό κράτος ο Καποδίστριας είναι η διοίκηση, η εκπαίδευση, η
δικαιοσύνη, η οικονομία και η εξωτερική πολιτική. Σε ότι αφορά την
εκπαίδευση της οποίας ο κυβερνήτης ήταν λάτρης ως βαθύτατα πεπαιδευμένος
άνθρωπος, ο ίδιος κινήθηκε στην ίδρυση πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και
επαγγελματικής εκπαίδευσης, καθώς επίσης και στην ίδρυση σχολής
διδασκάλων, αγροτικής και εκκλησιαστικής σχολής. Ο κυβερνήτης πίστευε
ακράδαντα στην συμβολή των διδασκάλων στην καταπολέμηση του
αναλφαβητισμού που μάστιζε το μέχρι χθές σκλαβωμένο έθνος και θέσπισε
συγκεκριμένη βαθμίδα εκπαίδευσης από την οποία θα έβγαιναν οι πρώτοι
δάσκαλοι του έθνους. Ακόμα εκτιμώντας την αναγκαιότητα οργάνωσης της
ελληνικής εκκλησίας, ίδρυσε και την εκκλησιαστική σχολή. Μέσα από αυτές
τις εμπνευσμένες κινήσεις λοιπόν ο κυβερνήτης επιχείρησε την
εκπαιδευτική συγκρότηση της Ελλάδος, στην οποία διείδε το μέλλον της
αναπτυξιακής της πορείας. Παρότι υπήρξε πλήθος φωνών που πίεζε για την
ίδρυση πανεπιστημίου, ο κυβερνήτης δεν ενέδωσε στον πειρασμό, γιατί
πίστευε ότι δεν ήταν ώριμη ακόμη η ώρα. Σε ότι αφορά την διοικητική
οργάνωση του κράτους ο Καποδίστριας κινήθηκε στην εφαρμογή ενός
συγκεκριμένου διοικητικού συστήματος, την άμεση εποπτεία του οποίου θα
είχε ο ίδιος. Απόληξη αυτού του διοικητικού μοντέλου ήταν ό ίδιος ο
κυβερνήτης με την επταμελή κυβέρνησή του συμβουλευτικό όργανο που αρχικά
ήταν το «Πανελλήνιο» και στη συνέχεια η «Γερουσία». Οι δυο αυτοί
συμβουλευτικοί φορείς διίσταντο στο διοικητικό, στο οικονομικό και στο
στρατιωτικό τους τμήμα. Οι προϊστάμενοι αυτών των τμημάτων ονομάζονταν
«πρόβουλοι». Στην διοικητική πυραμίδα κάτω από την κυβέρνηση και τα
συμβουλευτικά σώματα του «Πανελληνίου» και της «Γερουσίας» η χώρα
υποδιαιρέθηκε σε δέκα διαμερίσματα που με την σημερινή πολιτική
ορολογία θα τα ονομάζαμε νομούς και επικεφαλής των νομών ήταν οι
«Επίτροποι». Και ένα διοικητικό σκαλοπάτι κάτω από τους νομούς-τα
διαμερίσματα ήταν οι κοινότητες. Συνεπώς ο Καποδίστριας με την
κυβέρνηση, τα τμήματα και οι κοινότητες συνιστούσαν τη διοικητική
πυραμίδα της χώρας. Σε ότι αφορά τα οικονομικά του κράτους που
ευρίσκοντο σε άθλια κατάσταση, ο Καποδίστριας επιχείρησε την εφαρμογή
των δημοσίων οικονομικών της χώρας, με την θέσπιση δασμών στα λιμάνια,
γεγονός που τον έφερε σε ρήξη με την εφοπλιστική κάστα της εποχής. 
Όμως
η επιβολή δασμών από την κυβέρνηση που δυσαρέστησε τους καραβοκυραίους
της Ύδρας, σύντομα δε θα τον έφερνε αντιμέτωπο και με τους μεγάλους
κτηματίες της Μάνης. Παράλληλα ίδρυσε τραπεζικό κατάστημα και θέσπισε
εισφορά για τους πλούσιους Έλληνες, κάτι που τον αντιπαρέβαλλε με την
οικονομικώς ισχυρή κοινωνική τάξη της εποχής. Στο πεδίο της δικαιοσύνης
είχε και δώ ο κυβερνήτης να κάνει μεγάλο έργο, απέναντι στο νεοπαγές
ελληνικό κρατίδιο, όπου η ανομία και κυρίως η ληστεία αποτελούσε εθνική
μάστιγα. Ίδρυσε έτσι ειρηνοδικεία, πρωτοδικεία και εφετεία και
προπαρασκεύασε την ίδρυση ανωτάτου ακυρωτικού δικαστηρίου. Συνακόλουθα
εφάρμοσε τον πρώτο κώδικα πολιτικής δικονομίας, ένα νομοθετικού
χαρακτήρα κείμενο, που προέβλεπε την οργάνωση και την απονομή
δικαιοσύνης από τα δικαστήρια. Στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής ο
κυβερνήτης που ήταν θα λέγαμε και ο φυσικός του χώρος, κατόρθωσε μετά
από επίμοχθη προσπάθεια την αναγνώριση της Ελλάδος ως αυτόνομου κράτους
από την διεθνή κοινότητα, με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου το 1830. Το
αναγνωρισμένο πια ελληνικό κράτος ήταν εδαφικώς περιορισμένο. Η
επικράτειά του εκτείνονταν από την Πελοπόννησο και την Στερεά Ελλάδα, ως
τη γραμμή του Αμβρακικού-Παγασητικού, την Εύβοια και τις Κυκλάδες. Ο
Καποδίστριας στην σισύφεια προσπάθεια που κατέβαλλε για την συγκρότηση
του απελεύθερου ελληνικού κράτους είχε την αρωγή αρκετών συμβούλων.
Στους σημαντικότερους απο αυτούς θα μπορούσαμε να καταγράψουμε τον
Ιωάννη Γιαννακά, τον Νικόλαο Πηλιάδη, τον Λυκούργο Λογοθέτη, τον
Βενιζέλο Ρούφο, τον Ιωάννη Κωλέτη, τον Ανδρέα Λόντο και τον αδελφό του
κυβερνήτη Βιάρο Καποδίστρια. Στην φωτογραφία ο Σάμιος Λυκούργος
Λογοθέτης αγωνιστής του 21 και πολιτικός, που αποτέλεσε έναν εκ των
κεντρικών συμβούλων του μεταρρυθμιστή Ιωάννη Καποδίστρια, στην γιγάντια
προσπάθειά του συγκρότησης του νεότευκτου ελληνικού κράτους. Το
πραγματικό του όνομα ήταν Γεώργιος Παπλωματάς, αλλά αφότου μυήθηκε στην
Φιλική Εταιρεία ο ίδιος «μετονομάστηκε» σε Λυκούργος. Ήταν γόνος ισχυρής
εφοπλιστικής οικογενείας και είχε υπηρετήσει στην Βλαχία και ως
Γραμματέας στην αυλή του Κωνσταντίνου Υψηλάντη, μέχρι της πτώσεως της
ηγεμονίας του.Συνεχίζεται …
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι M.Sc. Δ/χος Μηχανικός του Ε.Μ.Π.
www.panosavramopoulos.blogspot.gr