Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος (Μέρος Πρώτο)
Γράφει ο ΠΑΝΟΣ Ν. ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ
Ορόσημο
για την γένεση και τη θεσμική σύσταση του νέου ελληνικού κράτους
θεωρείται η εθνική Συνέλευση της Τροιζήνας τον Μάιο του 1827. Η Εθνική
Συνέλευση και πριν ψηφίσει το Σύνταγμα της Τροιζήνας, τον πρώτο δηλαδή
καταστατικό χάρτη του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, εκλέγει κυβερνήτη
της Ελλάδος τον Ιωάννη Καποδίστρια. Στη συνέχεια ψηφίζει και το ομώνυμο
σύνταγμα με την ισχύ του οποίου η άσκηση της εξουσίας, θα εδίδετο στον
κυβερνήτη. Μάλιστα ο Καποδίστριας θα ελάμβανε από το εν λόγω σύνταγμα
διευρυμένες εξουσίες και αρμοδιότητες. Θα ήταν έτσι επικεφαλής της
εκτελεστικής εξουσίας και θα είχε την αρωγή στο κυβερνητικό του έργο
επτά Γραμματέων Επικρατείας, που με την σημερινή πολιτική ορολογία θα
τους ονομάζαμε υπουργούς. Ανιχνεύοντας έτσι την μορφή του συστήματος
διακυβέρνησης της χώρας, θα μπο-ρούσαμε κάνοντας αναγωγή στα σημερινά
πολιτικά δεδομένα να το χαρακτηρίσουμε ως προεδρικό. Αξίζει εδώ να
σημειωθεί το εξής. Ο κυβερνήτης δεν ήλθε αμέσως στην Ελλάδα. Έκανε ένα
κύκλο προπαρασκευής της κυβερνητικής του παρουσίας. Γνωρίζοντας τα
τεράστια προβλήματα εσωτερικής οργάνωσης και τη δεινά οικονομικά του
καθημαγμένου από την οθωμανική δουλεία τριών αιώνων κράτους, επισκέφθηκε
στην Ευρώπη όλα τα μεγάλα κέντρα εξουσίας για να εξασφαλίσει την
πολιτική και οικονομική τους στήριξη. Στην Ελλάδα αφίχθη τον Ιανουάριο
του 1828. Αμέσως προέβη στην αναστολή του Συντάγματος της Τροιζήνας με
την συνδρομή της Βουλής, μέσω απόφασης που προκάλεσε ο ίδιος στις 18
Ιανουαρίου του 1828, ελάχιστο δηλαδή χρονικό διάστημα από την άφιξή του.
Η πολιτική αυτή κίνηση του Καποδίστρια ήταν απότοκος της εδραίας
πεποίθησής του, ότι το αρτιγέννητο νεοελληνικό κράτος με τα πελώρια
προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει στο φάσμα της διοικητικής οργάνωσης
και της οικονομίας, έπρεπε να διοικηθεί με ένα σύστημα διακυβέρνησης
στιβαρό και αποτελεσματικό και σε αρκετές μάλιστα εκφάνσεις του
απολυταρχικό, που θα επέτρεπε όμως χωρίς προσκόμματα και αντιδράσεις -
που συνήθως συνεπάγεται η αποκέντρωση των εξουσιών- στην τεράστια διεθνή
του εμπειρία να το βάλει σε τάξη και να θέσει τα σπέρματα της
κοινωνικής και οικονομικής του ανασυγκρότησης.
Ο
καταστατικός χάρης της χώρας που καθόριζε πως πρέπει να κυβερνάται, από
πού πρέπει να αντλείται η εξουσία και ποια είναι τα δικαιώματα των
πολιτών, στα χέρια του ανώριμου τότε για πλήρη δημοκρατία ελληνικού
λαού, ήταν όπως χαρακτηριστικά έλεγε ο κυβερνήτης, σαν ένα ξυράφι στα
χέρια ενός μωρού. Ο Καποδίστριας διοίκησε λοιπόν τη χώρα απολυταρχικά
συγκεντρώνοντας όλες τις εξουσίες στα χέρια του, με την αρωγή και μόνο
ενός οργάνου που είχε ιδρύσει του Πανελληνίου, το οποίο είχε απλά
συμβουλευτικό χαρακτήρα στα μεγάλα προβλήματα της χώρας. Παράλληλα ο
κυβερνήτης υποσχέθηκε τη δημιουργία ενός νέου συντάγματος και αυτή την
υποχρέωση επιτέλεσε η τέταρτη Εθνική Συνέλευση των Ελλήνων, που
συνεκλήθη στο Άργος στις 11 Ιουλίου του 1829. Μερικές από τις
χαρακτηριστικές αποφάσεις της τέταρτης Εθνικής μας Συνέλευσης, ήταν η
επικύρωση της αναστολής του Συντάγματος της Τροιζήνας, όπως και η
αντικατάσταση του «Πανελληνίου», με τη σύσταση της Γερουσίας ενός
σώματος που συντίθετο από είκοσι επτά μέλη τα οποία διόριζε ο
Καποδίστριας και που και αυτό είχε καθαρά και μόνο συμβουλευτικό ρόλο
προς τον κυβερνήτη. Από τα παραπάνω συνάγεται το συμπέρασμα ότι ο
κυβερνήτης ήθελε να κυβερνήσει τη χώρα με τρόπο απολυταρχικό και χωρίς
καμιά αποκέντρωση των εξουσιών του. Δεν ήταν όμως αυτή του η πρόθεση από
ενσυνείδητη αμφισβήτηση του δημοκρατικού πολιτεύματος, αλλά από την
απαρασάλευτη πίστη του, ότι το κατεστραμμένο ελληνικό κράτος έπρεπε για
να μπορέσει να συγκροτηθεί, να διοικηθεί στιβαρά, με σθένος και
αποφασιστικότητα, κάτι στο οποίο δεν συνηγορούσε η διάχυση των εξουσιών
του, σε πολλά κέντρα αποφάσεων. Στη φωτογραφία ο κυβερνήτης Ιωάννης
Καποδίστριας, που ανέλαβε με το ψήφισμα της Α΄ Εθνικής Εθνοσυνέλευσης
της Τροιζήνας, την διακυβέρνηση του καθημαγμένου απο το έρεβος της
οθωμανικής δουλείας ελληνικού κράτους.Εκαλείτο να σηκώσει στους
στιβαρούς ώμους του, την ταχεία κοινωνική και οικονομική ανασυγκρότησης
της απελεύθερης πλέον πατρίδας και θα τα καταφέρει, για να διακοπεί το
εύτολμο και μεταρρυθμιστικό έργο του, μόνον με την καθόλα άδικη και
πολιτικά χυδαία δολοφονία του. Συνεχίζεται …
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι M.Sc. Δ/χος Μηχανικός του Ε.Μ.Π.
www.panosavramopoulos.blogspot.gr
Share this
