Η Γαστούνη προπάτορας της συντηρητικής παράταξης,
η ιστορική συνάντηση των πέντε
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
η ιστορική συνάντηση των πέντε
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Η
Γαστούνη άλλοτε πρωτεύουσα του Νομού Ηλείας και βασίλισσα του ηλειακού
κάμπου, πάντοτε πρωταγωνίστησε στο πεδίο της πολιτικής, της οικονομίας,
του πολιτισμού και των γραμμάτων. Με τους εξαίρετους της βλαστούς της
που εξέθρεψε και είχαν τα πρωτεία στις κεντρικές θεσμικές επάλξεις του
κράτους. Σύνδρομη και διαπλαστική άλλωστε προς αυτή την κατεύθυνση,
υπήρξε η ευκλεής οικογένεια των Σισσίνιδων που κανοναρχούσε με το υψηλό
της κύρος, την πολιτική και κοινωνική ζωή της Ελλάδος. Είναι η
οικογένεια που έβγαλε από το σπλάγχνα της τον γίγαντα Γεώργιο
Σισσίνη, έναν ευγενή, αριστοκρατικής καταγωγής, που πρόσφέρε απαράμιλλες
υπηρεσίες στον αγώνα της εθνεγερσίας, μέχρις του σημείου της δημεύσεως
της περιουσίας του, για να πληρωθούν τα ξένα δάνεια οικονομικής στήριξης
του αγώνα, και της εκδημίας του κατάχρεου. Απόγονος του
Γεωργίου Σισσίνη για τον οποίο εκτενή αναφορά θα κάνουμε σε άλλο
ιστορικό μας σημείωμα, ήταν ο Ιωάννης Σισσίνης, λαμπρός πολιτικός της
εποχής, που είχε καθοριστικής σημασίας συμβολή στην γένεση της
συντηρητικής παρατάξεως. Ως βασικό διαιρετικό σημείο εδώ της πολιτικής
μας σκηνής, λαμβάνουμε την έλευση του μεγάλου Ελευθερίου Βενιζέλου μετά
το κίνημα στο Γουδί, υπο την ηγεσία των συνταγματαρχών Νικόλαου Ζορμπά
και Εμμανουήλ Ζυμβρακάκη, οπότε και επιχειρεί καθολική ρήξη με τον
παλαιοκομματισμό, προξενώντας ταυτόχρονα την πολιτική αντισυσπείρωση της
συντηρητικής παραδοσιακής Ελλάδας. Τον Δεκέμβριο λοιπόν του 1911 οι
Δημήτρης Γούναρης μετέπειτα πρωθυπουργός – και εκτελεσθείς άδικα ως
αποδιοπομπαίος τράγος της Μικρασιατικής Καταστροφής – Πέτρος
Πρωτοπαπαδάκης – ομοίως αργότερα πρωθυπουργός και εκτελεσθείς ως
υπόλογος για την Μικρασιατική τραγωδία - Παναγής Τσαλδάρης, Σ. Στάης
και Ιωάννης Σισσίνης, συναντώνται στη ΓΑΣΤΟΥΝΗ στο αρχοντικό των
Σισσίνιδων για να διαμορφώσουν την πολιτική πλατφόρμα της κοινής
πολιτικής τους πορεία. Πολιτικός αρχηγός της ομάδας ο Δημήτριος
Γούναρης. Η ιστορική αυτή συνάντηση ουσιαστικά αποτελεί το πρόπλασμα
δημιουργίας της συντηρητικής παράταξης. Μέσω αυτής θα δημιουργηθεί όπως
θα δούμε παρακάτω το Κόμμα των Εθνικοφρόνων, επίγονος του οποίου είναι
το «Λαϊκό Κόμμα», από το οποίο θα γεννηθούν αργότερα η ΕΡΕ και η «Νέα
Δημοκρατία». Η ομάδα των πέντε αρχικά θα λειτουργήσει ως πολιτικό
μόρφωμα συστράτευσης προσωπικοτήτων, παρά ως πολιτικός σχηματισμός. Στις
εκλογές του 1912 τα δυο από τα πέντε στελέχη της ομάδας οι Γούναρης
και Τσαλδάρης, κατορθώνουν να εκλεγούν ως ανεξάρτητοι βουλευτές. Ωστόσο
και με βάση τις πολιτικές εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα αποτελούν τον
πυρήνα μιας ανανεωτικής πολιτικής κίνησης υπο τον Γούναρη, που
συνασπιζόμενη με τους δυο υφιστάμενους, αλλά κατά πολύ ισχυρότερους
πολιτικά, σχηματισμούς το Ραλλικό και το Θεοτοκικό κόμμα, αποτελούν την
κυρία αντιβενιζελική έκφραση της πολιτικής μας σκηνής. Τον Φεβρουάριο
του 1915 και πάντα σε ένα κλίμα πολιτικής αστάθειας που συνιστά το
κεντρικό χαρακτηριστικό του πολιτικού μας τοπίου, ξεσπάει μείζονα
πολιτική κρίση λόγω της διαφωνίας του Βενιζέλου με τον βασιλιά
Κωνσταντίνο, για το κατά πόσο σκόπιμη κρίνεται η είσοδος της Ελλάδος
στον πόλεμο.
Ο
Βενιζέλος παραιτείται και ο βασιλέας ακολουθώντας αυτή την τακτική κατά
κόρον και αργότερα, επιλέγει για την ανάθεση της πρωθυπουργίας τον
αρχηγό της βασιλόφρονας συντηρητικής παρατάξεως Δημήτριο Γούναρη. Η
κίνηση αυτή προξενεί αυτόματα τη συσπείρωση πλήθους βουλευτών, που
πλαισιώνοντας τον Δημήτριο Γούναρη ιδρύουν υπο την ηγεσία του το «Κόμμα
των Εθνικοφρόνων». Κεντρικά στελέχη αυτού του πολιτικού σχηματισμού
είναι οι πέντε που είχαν μετάσχει στην συνάντηση της Γαστούνης. Στις
εκλογές της 31-3-1915 ο Ελευθέριος Βενιζέλος καταγάγει πολιτική νίκη. Το
εκλογικό σώμα όμως που καταψηφίζει τον εθνάρχη, αναγνωρίζει τον βασιλιά
Κωνσταντίνο ως «παραταξιάρχη» και του εκχωρεί ηθικά το δικαίωμα ως
τοποτηρητή, να εκλέγει τον «αρχηγό» της συντηρητικής παράταξης. Προς
επίρρωση άλλωστε αυτής της εξέλιξης είναι το γεγονός ότι από τις 125
βουλευτικές έδρες που έλαβαν μαζί όλα τα αντιβενιζελικά κόμματα, τις 90
τις κερδίζει ο εκλεχτός του βασιλέα Δημήτριος Γούναρης. Ο
Γούναρης που αυτή τη στιγμή είναι σε διάσταση με τα άλλα αντιβενιζελικά
κόμματα των Δημήτρη Ράλλη, Γιώργου Θεοτόκη και Κυριακούλη Μαυρομιχάλλη,
ισχυροποιείται περαιτέρω και εκφράζει τον ανανεωτικό εκσυγχρονιστικό
αντιβενιζελισμό. Στις 6 Δεκεμβρίου του 1915 ενσκύπτει και νέα πολιτική
κρίση. Ο βασιλιάς διαφωνεί και πάλι με τον νικητή των πρόσφατων εκλογών
Ελευθέριο Βενιζέλο και διαλύει και πάλι τη Βουλή, προκηρύσσοντας εκλογές
για τις 6-12-1915. Οι βενιζελικοί όμως δεν μετάσχουν στις εκλογές
θεωρώντας αυθαίρετη και αντισυνταγματική τη βασιλική ενέργεια να
διαλύσει τη Βουλή. Προκύπτει έτσι εκ των πραγμάτων μονόπλευρη
αντιβενιζελική Βουλή. Και η χώρα κυβερνάται για ενάμισυ χρόνο από
βασιλογενείς και μόνο κυβερνήσεις. Τις κυβερνήσεις Ζαΐμη, Σκουλούδη,
Καλογερόπουλου, Λάμπρου. Όμως με γαλλική στρατιωτική παρέμβαση τον
Ιούνιο του 1917 επανακάμπτει στην πολιτική μας σκηνή ο Ελευθέριος
Βενιζέλος, που αναλαμβάνει την πρωθυπουργία. Ο βασιλεύς Κωνσταντίνος
εκθρονίζεται και εξορίζεται στην Κορσική, μαζί με επίλεκτα στελέχη της
βασιλικής παρατάξεως. Στις 1 Νοεμβρίου του 1920 έχουν προκηρυχθεί
εθνικές εκλογές, με την προσδοκία του ελληνικού λαού, να δώσουν τέλος
στην πολιτική αστάθεια και στο έκρυθμο πολιτικό κλίμα που έχει
δημιουργηθεί, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για την αναπτυξιακή πορεία
της χώρας. Όμως δυο εβδομάδες πρίν τις εκλογές, το «Κόμμα των
Εθνικοφρόνων» του Δημητρίου Γούναρη μετονομάζεται σε «Λαϊκό Κόμμα», που
όπως όλοι γνωρίζουμε συνιστά την καρδιά και τον πυρήνα της μετέπειτα
συντηρητικής παρατάξεως, με ότι άλλες ανανεωτικές μορφές και ονομασίες
θα προσλάβει.
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι M.Sc Δ/χος Μηχανικός Ε.Μ.Π.
www.panosavramopoulos.blogspot.gr